Definicja
Określenie Controlled Foreign Company (dalej: „CFC”) z ang. zagraniczne spółki kontrolowane, jest używane w kontekście przepisów, które przewidują obowiązek uwzględnienia w podstawie opodatkowania polskiego rezydenta podatkowego, osoby fizycznej oraz osoby prawnej, dochodów uzyskiwanych przez kontrolowany podmiot zagraniczny spełniający warunki określone w ustawie.
Regulacje dotyczące CFC, to instrument którego zadaniem jest, zgodnie z uzasadnieniem projektu zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2022.2647 ze zm.) (dalej „PIT”), ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2022.2587 ze zm.) (dalej: „CIT”), oraz ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne: zabezpieczenie interesu fiskalnego państwa poprzez ustanowienie regulacji, przeciwdziałających praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego.
Dodatkowo wskazano, że celem stworzenia tych regulacji było uszczelnienie systemu podatku dochodowego, by zapewnić powiązanie wysokości płaconego podatku, z faktycznym miejscem uzyskania przychodu przez duże przedsiębiorstwa, szczególnie międzynarodowe.
- Warunki kwalifikacji jako CFC
Na podstawie artykułu 30f ust 3 ustawy o PIT, zagraniczną jednostką kontrolowaną jest jednostka:
- mająca siedzibę w „raju podatkowym” lub
- mająca siedzibę lub zarząd w państwie z którym ani polska ani UE nie ratyfikowała międzynarodowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Dodatkowo, regulacje zakładają powstanie CFC przy wystąpieniu jednej z trzech sytuacji:
- następujące trzy warunki są spełnione łącznie:
- W jednostce tej, podatnik mający miejsce zamieszkania albo siedzibę i zarząd na terytorium RP posiada pośrednio lub bezpośrednio 50% udziałów w kapitale, praw głosu w organach kontrolnych, ponad 50% prawa do uczestnictwa w zysku lub sprawuje kontrolę faktyczną.
- Faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez jednostkę jest co najmniej o 25% niższy od podatku CIT, który zapłaciła by ta jednostka gdyby była polskim podatnikiem.
- Przynajmniej 33% przychodu jednostki pochodzi z dywidend, ze zbycia udziałów, z wierzytelności, najmu, dzierżawy, poręczeń tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, z poręczeń i gwarancji, z praw autorskich lub praw własności przemysłowej i wielu innych wymienionych w ustawie.
Lub
- Druga wersja warunków które muszą być spełnione łącznie:
- W jednostce tej, podatnik mający miejsce zamieszkania albo siedzibę i zarząd na terytorium RP posiada pośrednio lub bezpośrednio 50% udziałów w kapitale, praw głosu w organach kontrolnych, ponad 50% prawa do uczestnictwa w zysku lub sprawuje kontrolę faktyczną.
- Faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez jednostkę jest co najmniej o 25% niższy od podatku CIT, który zapłaciła by ta jednostka gdyby była polskim podatnikiem.
- Oraz gdy przychody są niższe niż 30% sumy wartości posiadanych aktywów określonych kategorii (m.in. udziały/akcje w spółce, nieruchomości lub ruchomości, w tym używane na podstawie leasingu, wartości niematerialne i prawne, należności z tytułów przychodów pasywnych, określonych przy poprzedniej przesłance CFC), oraz aktywa te stanowią co najmniej 50% wartości aktywów tej jednostki.
Lub
- Trzecia wersja warunków które muszą być spełnione łącznie:
- W jednostce tej, podatnik mający miejsce zamieszkania albo siedzibę i zarząd na terytorium RP posiada pośrednio lub bezpośrednio 50% udziałów w kapitale, praw głosu w organach kontrolnych, ponad 50% prawa do uczestnictwa w zysku, lub faktycznie sprawuje kontrolę faktyczną.
- Faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez jednostkę jest co najmniej o 25% niższy od podatku CIT, który zapłaciła by ta jednostka gdyby była polskim podatnikiem.
- Dochód przekracza dochód obliczony według wzoru podanego w przepisie (a+b+c)*20%
Gdzie:
„a” = wartość bilansowa aktywów,
„b” = roczne koszty zatrudnienia oraz
„c” = zsumowana dotychczasowa wartość odpisów amortyzacyjnych], mniej niż 75% przychodów jednostki pochodzi z transakcji dokonywanych z podmiotami niepowiązanymi ale wywodzącymi się z tego samego państwa.
Jak widać, w każdym z tych trzech przypadków zakwalifikowania spółki jako CFC powtarza się: wysokość zapłaconego podatku przez jednostkę, oraz posiadanie pośrednio lub bezpośrednio 50% udziałów w kapitale, praw głosu w organach kontrolnych, ponad 50% prawa do uczestnictwa w zysku lub sprawowanie kontroli faktycznej. Różni się natomiast trzeci warunek który jednostka musi spełnić.
Kryteria poszczególnych warunków nie są jednak jednoznaczne. W związku z tym podlegają interpretacji organów podatkowych.
Przykładem interpretacji dotyczącej sposobu weryfikacji poszczególnych warunków kwalifikacji jako CFC jest interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) z 20 lutego 2023 (znak: 0115-KDIT1.4011.851.2022.2.MR).
W stanie faktycznym będącym przedmiotem ww. interpretacji, Polski rezydent podatkowy był fundatorem fundacji w Liechtensteinie, która z kolei posiadała 100% udziałów w spółce „X” sp. z o.o. w innym kraju. Wnioskodawca, argumentował brak możliwości kwalifikacji jako CFC jego fundacji, ze względu na brak przychodu. Brak przychodu oznacza 0 zł podatku zarówno w Polsce jak i w państwie siedziby spółki. Wobec tego, podatek faktycznie zapłacony za granicą nie byłby niższy niż 25%, podatku dochodowego do zapłaty w analogicznej sytuacji w Polsce.
Organ podniósł jednak, że w uzasadnieniu do projektu ustawy o zmianie ustawy PIT, CIT oraz niektórych innych ustaw z dnia 29 października 2021 r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105, druk 1532), dodano do katalogu podmiotów tworzących CFC, dodatkowe dwa kryteria, by zapobiec unikania opodatkowania, poprzez tworzenie „spółki wydmuszki”. Organ uznał, że wnioskodawca, spełnia ten warunek ze względu na dysproporcje pomiędzy aktywami, a dochodem pasywnym jaki uzyskuje z posiadanych akcji. Organ przyjął w tej sytuacji dochód stanowiący 8% wartości aktywów. Wtedy też, zachodzi 25% różnica w podatku.