- O zakwalifikowaniu do pojęcia budynku nie decyduje funkcja, a jego konstrukcja – decydujący wyrok NSA (sygn. akt III FSK 3294/21)
- Oddawane budynki z obowiązkiem świadectwa charakterystyki energetycznej?
- Automatyczne kwalifikowanie nieruchomości do wyższej stawki jest niekonstytucyjne – opublikowane kluczowe uzasadnienie wyroku TK ws. podatku od nieruchomości
- Od podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości nie odejmuje się odpisów amortyzacyjnych – wyrok NSA z dnia 3 marca 2021 r. (sygn. akt III FSK 999/21)
- Niezrealizowana inwestycja nie jest powodem do cofnięcia odliczenia
- Spadkobierca a koszt uzyskania przychodu proporcjonalnie do udziału
1. O zakwalifikowaniu do pojęcia budynku nie decyduje funkcja, a jego konstrukcja – decydujący wyrok NSA (sygn. akt III FSK 3294/21)
„Silosy, rozumiane jako obiekty budowlane służące do składowania materiałów sypkich (zboże, pasze, cement itp.), zwane także elewatorami, bunkrami i in., mogą w praktyce występować zarówno jako budynek bądź budowla. O właściwej ich kwalifikacji decydują kryteria techniczne wymienione w art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. Dopiero ich wykluczenie determinuje możliwość oceny czy obiekt budowlany stanowi budowlę w znaczeniu wynikającym z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l.” – tak wskazał w wyroku NSA z dnia 16 marca 2021 r. (III FSK 3294/21).
Zgodnie z uzasadnieniem wyroku NSA, o samym kwalifikowaniu obiektu budowlanego do pojęcia budynku decydować powinno nie samo kryterium funkcjonalne, ale techniczne, które ściśle są powiązane z warunkami wskazanymi w art. 1a ust. 1 pkt 1 u.p.o.l. Mając więc powyższe na uwadze, obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, jest wydzielony, a także jest w posiadaniu fundamentów i dachu, należy kwalifikować jako budynek a nie budowlę. Nie można wykluczyć, by takie obiekty posiadające cechy charakterystyczne dla budynku były uznawane tylko i wyłącznie za budowlę. Jak podkreślił NSA,: „Nie można zatem a priori zakładać, że z uwagi na funkcję, czy przeznaczenie Zespołu silosów, obiekt ten „przestaje mieć cechy budynku”.
Jak słusznie uznano, dynamiczny rozwój obszaru społeczno-gospodarczego powoduje również zmiany w regulacjach podatkowych, a często niejednoznaczne stany faktyczne nie mogą być rozstrzygane w sposób jednakowy względem każdego przypadku. Warto zwrócić uwagę, iż wyrok ten w przypadku podmiotów działających w obszarze rolnym jak i spożywczym może być kluczowy pod względem zmian. Kwalifikacja silosów jako budynków wiąże się przede wszystkim ze znacznie mniejszym opodatkowaniem, jak ma to miejsce w przypadku uznania ich za budowle.
2. Oddawane budynki z obowiązkiem świadectwa charakterystyki energetycznej?
Projekt zmian do ustawy o charakterystyce energetycznej budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 497) określa zasady sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej wskazując jednocześnie przy tym podmioty, które zobowiązane są zapewnić takie świadectwa dla budynku lub jego części. Wprowadzenie modyfikacji do ustawy, jak wskazano, jest wdrożeniem postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z 19 maja 2010 r.
Taki obowiązek miałby spoczywać na podmiotach oddających budynki do użytkowania, w tym m.in. na właścicielu lub zarządcy budynku lub części budynku lub osobie, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub osobie, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, które to osoby zbywają budynek lub jego część na podstawie umowy sprzedaży, zbywają na podstawie umowy sprzedaży spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także do wynajmowanego.
Warto również wspomnieć, że nie jest to jedyna zmiana. Projekt zmian do ustawy przewiduje również zapewnienie w bardziej czytelny sposób określenia systemu sankcji, które mają doprowadzić do poprawienia weryfikacji świadectw, a także protokołów z kontroli systemu ogrzewania i systemu klimatyzacji.
Jaki jest cel zmian? Przede wszystkim zwiększenie efektywności względem sfery energetycznej budynków, a nawet zminimalizowanie problemów związanych z interpretacją dotychczasowych przepisów względem paszportów energetycznych budynków.
Zakłada się, że wskazane przepisy miałyby wejść w życie w trakcie 2021 r.
3. Automatyczne kwalifikowanie nieruchomości do wyższej stawki jest niekonstytucyjne – opublikowane kluczowe uzasadnienie wyroku TK ws. podatku od nieruchomości
Wyrok TK z dnia 24 lutego 2021 r. (sygn. akt SK 39/19), dotyczący opodatkowania nieruchomości osoby prowadzącej działalność gospodarczą, został opublikowany już w lutym tego roku, jednak dopiero pod koniec marca ukazało się jego uzasadnienie. Wyrok ten uprawnia nie tylko do niższego podatku dla spółek, ale również do odzyskania nadpłat za ostatnie 5 lat przez przedsiębiorców, którzy są w posiadaniu prywatnych nieruchomości i nie wykorzystują je na cele swojej działalności.
Należy podkreślić, że TK wskazał, iż regulacje prawne obligujące do nakładania podatku na przedsiębiorców posiadających grunt, budynek bądź budowlę, jest niekonstytucyjny. Przed wydaniem uzasadnienia istniał pogląd, że wyrok ten dotyczył tylko osób fizycznych, jednak po opublikowaniu szczegółowego uzasadnienia wynika, że uwzględnia on również osoby prawne.
Potwierdzeniem powyższego ma być sentencja wyroku, która wskazuje, że: „Art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1170) rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie posiadanie gruntu, budynku lub budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
4. Od podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości nie odejmuje się odpisów amortyzacyjnych – wyrok NSA z dnia 3 marca 2021 r. (sygn. akt III FSK 999/21)
Dotychczasową wątpliwością w interpretowaniu przepisów prawnych w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych było odpowiednie ustalenie podstawy opodatkowania w przypadku ulepszeń budowli. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zmianą podstawy opodatkowania przy wyliczaniu podatku od nieruchomości.
Problemy rodziły również możliwość pomniejszania tej podstawy o zrealizowane odpisy amortyzacyjne, które do tej pory przy takiej realizacji nie były pewne. Wyrok NSA z dnia 3 marca 2021 r. (sygn. akt III FSK 999/21) miał tę kwestię wyjaśnić m.in. przez rozpoznanie zasad opodatkowania budowli całkowicie zamortyzowanych.
Przedmiotowa sprawa dotyczyła spółki, która za podstawę opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznała uznała wartość początkową netto ustaloną na dzień 1 stycznia w roku, w którym został dokonany ostatni odpis amortyzacyjny, czyli z zachowaniem ówczesnych odpisów. Organ nie zgadzając się ze stanowiskiem spółki uznał, że spółka błędnie ustala podstawę opodatkowania i nie ma możliwości jej pomniejszenia o odpisy.
Warto wspomnieć, że na przestrzeni ostatnich 2 lat, w orzecznictwie utrzymuje się pogląd, iż w przypadku zamortyzowanych budowli za podstawę opodatkowania należy uznać wartość początkowąbrutto, przykładem jest wyrok WSA w Kielcach z 13 lutego 2019 r. (sygn. I SA/Ke 3/19).
Jednak, zdaniem NSA z dnia 3 marca 2021 r. „(…) odpisy amortyzacyjne, dokonywane na podstawie przepisów wykonawczych do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także dokonana na podstawie tych przepisów aktualizacja wyceny środków trwałych, nie mogą mieć wpływu na określenie wartości początkowej budowli dla celów podatku od nieruchomości”. Mając na uwadze takie stanowisko, NSA nie zgadzając się ze stanowiskiem WSA w Kielcach wskazał, że dla budowli zamortyzowanych całkowicie oraz tych w trakcie amortyzacji, nie powinno uwzględniać się już odpisów amortyzacyjnych. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że wartość budowli po ewentualnej amortyzacji podlegałaby dużej redukcji.
Takie stanowisko wskazuje, że podatnicy nie będą uprawnieni do modyfikowania wartości podstawy opodatkowania w przypadku zakończenia amortyzacji.
Wskazane powyżej wątpliwości sądów świadczą przede wszystkim o komplikacji obowiązujących przepisów w obszarze podatku od nieruchomości tym samym wskazując, że obecnie stosowane praktyki nadal nie są jasno określone.
5. Niezrealizowana inwestycja nie jest powodem do cofnięcia odliczenia
Niemożliwe jest całkowite zakazanie zwrotu podatku VAT naliczonego ze względu na niezrealizowaną inwestycję – tak uznał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w postanowieniu z dnia 18 maja 2021 r. (sygn. C 248/20).
Zdaniem TSUE, w przypadku, gdy podatnik nie dokonał zaplanowanej inwestycji, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. W rozpatrywanej sprawie stan faktyczny dotyczył spółki, która miała w planach wynająć wybudowany wcześniej biurowiec. Najemcy jednak poinformowali o rezygnacji z potencjalnego wynajmu. W wyniku takiej sytuacji, organ podatkowy rozpatrując powyższe wskazał, że odstąpienie od projektu generuje obowiązek zwrócenia podatku odliczonego uzasadniając przy tym, iż faktycznie nie doszło do transakcji, a więc podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.
TSUE prezentując swoje odmienne stanowisko wskazał, że prawo do odliczenia istnieje nawet w przypadku, gdy faktycznie nie doszło do prawidłowego naliczenia podatku bądź w sytuacji nieskorzystania z towarów, które nabył, lecz nie wykorzystał, a dawały mu prawo do odliczenia. Trybunał odwołał się przy tym do art. 137 ust. 2 dyrektywy VAT, który odnosi się do możliwości określania zasad odliczeń przez państwa członkowskie nie naruszając przy tym art. 167 i 168 dyrektywy VAT, a zwrot odliczenia podatku stanowiłoby takie naruszenie.
6. Spadkobierca a koszt uzyskania przychodu proporcjonalnie do udziału
„(…) Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży odziedziczonego mieszkania koszty nabycia mieszkania poniesione przez spadkodawcę nie uwzględniając w nim kwestii proporcjonalnego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wskazanych we wniosku wydatków poniesionych przez spadkodawcę na nabycie lokalu mieszkalnego, w związku z odziedziczeniem przez Wnioskodawcę udziału w tym lokalu, a nie całego lokalu.” – tak stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 15 marca 2021 r. (0113-KDIPT2-2.4011.952.2020.2.AKR).
Przedmiotowy stan faktyczny w interpretacji indywidualnej odnosił się do sytuacji odziedziczenia przez Wnioskodawcę połowy mieszkania a nie całej jego części, które to następnie zostało sprzedane. Wątpliwości Wnioskodawcy budził fakt ustalenia odpowiedniego podatku i następnie odliczenia wydatków poprzednio poniesionych na nabycie.
Warto wskazać, iż zgodnie z art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, darowizny lub inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.
Mając na uwadze, iż w poruszanej interpretacji indywidualnej stan faktyczny, dotyczył podatnika, który odziedziczył połowę a nie całą część mieszkalną, to jak zasadnie uznał organ, podmiot zobowiązany jest do uwzględnienia wydatków proporcjonalnie do posiadanej części mieszkania, a nie całości lokalu.