Już 26 kwietnia do polskiego porządku prawnego wejdą szerokie zmiany w prawie pracy spowodowane implementacją do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw unijnych: dyrektywy w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. W związku z powyższym wprowadzone zostaną również nowe urlopy a także zmiany w czasie pracy.

Nowy urlop opiekuńczy

Zgodnie z art. 173¹ Kodeksu Pracy pracownik będzie uprawniony do skorzystania z nowego urlopu opiekuńczego przysługującego w wymiarze do 5 dni w roku kalendarzowym niezależnie od liczby pracodawców. Urlop będzie udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia:

• osobie będącej członkiem rodziny lub
• zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym,

która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych.

Jak wskazano w art. 173¹ § 2 za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Jednak nie wyklucza to sytuacji gdy pracownik zawnioskuje o urlop opiekuńczy np. z powodu wypadku partnera/partnerki, gdyż ustawa nie ogranicza się jedynie do członków rodziny ale również osób zamieszkujących w tym samym gospodarstwie domowym.

Urlop udzielany jest na dni będące dla pracownika dniami pracy. Za okres urlopu pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Jest to odrębne uprawnienie od urlopu opiekuńczego przysługującego w wymiarze 2 dni lub 16 godzin na dziecko w wieku do lat 14.

Wniosek o udzielenie nowego urlopu opiekuńczego pracownik składa z co najmniej jednodniowym wyprzedzeniem w postaci papierowej lub elektronicznej. We wniosku wskazuje przyczynę nieobecności oraz imię i nazwisko osoby, która wymaga jego opieki, pomocy wraz ze wskazaniem stopnia pokrewieństwa. W przypadku osoby, która nie jest członkiem rodziny, pracownik wskazuje adres zamieszkania takiej osoby. Wprowadzone przepisy nie wskazują jednoznacznie możliwości odmowy udzielenia takiego urlopu przez pracodawcę jak i obowiązku umożliwienia pracownikowi skorzystania z takiego uprawnienia.

Informację o wykorzystaniu nowego urlopu opiekuńczego będzie trzeba uwzględnić w świadectwie pracy.

Urlop z powodu działania siły wyższej

Z powodu działania siły wyższej, w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, osoba zatrudniona będzie mogła skorzystać ze zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym.

Pierwszy wniosek jaki zostanie przez pracownika złożony będzie warunkował sposób korzystania z urlopu w danym roku kalendarzowym. W przypadku tego uprawnienia, pracodawca jest obowiązany do udzielenia pracownikowi takiego zwolnienia od pracy. Pracownik natomiast jest zobowiązany do złożenia wniosku o udzielenie urlopu z powodu siły wyższej nie później niż w dniu korzystania z tego zwolnienia.

Urlop ten będzie urlopem płatnym, za który pracownik otrzyma 50% wynagrodzenia. Ustalonego zgodnie z §5 rozporządzenia Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Informację o korzystaniu ze zwolnienia od pracy z powodu siły wyższej również będzie trzeba uwzględnić w świadectwie pracy.

Dodatkowe przerwy w pracy

W wyniku nowelizacji art. 134 Kodeksu Pracy pracownicy zyskają do dyspozycji dodatkowe przerwy w trakcie dnia pracy. Oprócz istniejącej już 15 minutowej przerwy przysługującej w przypadku pracy powyżej 6 godzin, pracownik będzie miał prawo do:

• drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut – jeśli dobowy wymiar jego czasu pracy jest dłuższy niż 9 godzin pracy,
• trzeciej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, gdy dobowy wymiar czasu pracy będzie dłuższy niż 16 godzin.

Wszystkie przerwy wliczane są do czasu pracy pracownika.

***

Na naszym blogu mogą Państwo zapoznać się z cyklem publikacji na temat zmian w Kodeksie pracy w 2023 roku. Dotychczas ukazały się następujące artykuły:

• Rewolucyjne zmiany w Kodeksie Pracy cz. 1 – zmiany w zawieraniu i wypowiadaniu umów o pracę
• Rewolucyjne zmiany w Kodeksie Pracy cz. 2 – zmiany w urlopach związanych z rodzicielstwem i innych uprawnieniach pracujących rodziców