31 grudnia 2023 roku zakończył się okres zawieszenia stosowania przepisów o minimalnym podatku dochodowym od osób prawnych, wprowadzonych pierwotnie przepisami tzw. Polskiego Ładu. W okresie zawieszenia ustawodawca doprecyzował i zmodyfikował przepisy poprzez wprowadzenie uproszczeń przy kalkulacji podatku oraz poszerzenie zakresu podmiotów wyłączonych z obowiązku rozliczenia podatku minimalnego.

Pomimo tego, że podatnicy po raz pierwszy rozliczą nową daninę w 2025 roku to już obecny rok powinien być czasem, w którym przygotują oni stosowne wyliczenia, kalkulacje i symulacje m.in. po to aby zabezpieczyć w budżecie stosowne środki na ten cel.

Kogo będzie dotyczył podatek

Minimalny podatek CIT obejmie spółki mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP, podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów oraz podatkowe grupy kapitałowe, w sytuacji gdy podmioty te:

1. poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
2. osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2% (tzw. niska rentowność).

Podstawy opodatkowania

Stawka podatku wynosi 10% podstawy opodatkowania. Podatnik może zdecydować o kalkulowaniu podatku w oparciu o ogólne zasady lub też wybrać uproszczoną metodę alternatywną.

Według zasad ogólnych podstawą opodatkowania jest suma:

• 1,5% wartości przychodów podatkowych z działalności operacyjnej osiągniętych w danym roku (innej niż z zysków kapitałowych)
• kosztów finansowania dłużnego poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych przewyższających 30 proc. EBITDA podatkowej,
• kosztów usług niematerialnych i opłat licencyjnych (oraz podobnych wskazanych w ustawie) w wysokości przekraczającej 3.000.000 zł + 5% EBITDA

Przy metodzie uproszczonej podstawę opodatkowania stanowi wyłącznie 3% wartości przychodów z działalności operacyjnej (przychody podatkowe inne niż przychód z zysków kapitałowych) osiągniętych przez podatnika w danym roku.

O wyborze takiej metody trzeba będzie poinformować organ podatkowy w zeznaniu CIT składanym za rok podatkowy, w którym skorzystano z takiego uproszczenia.

Odliczenia od podstawy opodatkowania

Wyliczona w oparciu o jedną z dwóch metod podstawa opodatkowania może zostać pomniejszona o następujące pozycje:

• odliczenia zmniejszające podstawę opodatkowania w klasycznym CIT tj. darowizny i ulgi z wyłączeniem tzw. ulgi na złe długi (przy czym jeśli podatnik dokonał odliczeń a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot, zobowiązany będzie do ich doliczenia w zeznaniu składanym za rok, w którym zwrot otrzymał);
• przychody uwzględniane przy obliczaniu dochodu zwolnionego przy działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE) czy w ramach Polskiej Strefy Inwestycji (PSI);
• przychody, które wyłączyliśmy przy obliczaniu straty podatkowej oraz udziału dochodów w przychodach dla celów podatku minimalnego

Wyłączenia podmiotowe

Ustawa przewiduje wyłączenia w stosowaniu minimalnego podatku dochodowego w odniesieniu do podatników, którzy pomimo spełnienia warunków do opodatkowania podatkiem minimalnym ( poziom dochodów w przychodach/strata podatkowa z działalności operacyjnej) są:

• podmiotami rozpoczynającymi prowadzenie działalności, w pierwszych trzech latach działalności – co wynika z faktu, że startujący biznes zazwyczaj przynosi straty lub niewielkie zyski

Przy czym tutaj ustawodawca zastrzegł, że zwolnienie to nie dotyczy podatników utworzonych w wyniku różnego rodzaju restrukturyzacji  takich jak przekształcenie, połączenie lub podział (z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę) .

• podatnikami postawionymi w stan upadłości, likwidacji lub objętymi postępowaniem restrukturyzacyjnym;
• podatnikami, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w poprzednim roku podatkowym;

Tym samym wyłączeni będą przedsiębiorcy którzy przechodzą przejściowy  kryzys działalności, który może wynikać z różnych czynników, np. ze spadku popytu na wyroby przedsiębiorstwa, zatorów płatniczych kontrahentów czy niekorzystnych zmian cen towarów.

• podmiotami o stosunkowo prostych strukturach właścicielskich, tzn. takimi, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jednocześnie nieposiadające bezpośrednio lub pośrednio udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną w wysokości przekraczającej 5%.
• podatnikami należącymi do grup kapitałowych składającymi się z co najmniej dwóch spółek, w której jedna z nich posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek-członków tej grupy. Wyłączenie będzie możliwe do zastosowania jedynie w przypadku, gdy łącznie spełnione zostaną dwa kolejne warunki.
• rok podatkowy tych podmiotów powinien obejmować ten sam okres;
• udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach obliczony w sposób przewidziany w przepisach o minimalnym podatku dochodowym ma być większy niż 2%.
• Podatnikami, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym równowartości 2 mln euro (tzw. mali podatnicy).

• podmiotami, realizującymi określone cele dla dobra społeczeństwa bądź prowadzące w głównej mierze działalność regulowaną,
• instytucjami finansowymi, których podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem. Innymi słowy, będą to m.in. firmy inwestycyjne, finansowe spółki holdingowe, finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, inwestycyjne spółki holdingowe, instytucje płatnicze czy spółki zarządzania aktywami.
• przedsiębiorstwami finansowymi w rozumieniu przepisów o kosztach finansowania dłużnego, tj. m.in. banki krajowe, instytucje kredytowe oraz wybrane krajowe i zagraniczne zakłady ubezpieczeń.
• Podmiotami będącymi stroną umowy o współdziałanie – czyli umowy zawieranej z szefem KAS w celu uzgadniania z nim istotnych kwestii związanych z jego rozliczeniami podatkowymi

Zatem mamy katalog około 13 kategorii podmiotów, których ustawodawca zwolnił z podatku minimalnego. Należy przy tym zaznaczyć, że zwolnienie z tej daniny nie oznacza wyłączenia generalnie z systemu podatku CIT, który jest wciąż należny i wyliczany na zasadach ogólnych.

Zapraszamy do śledzenia kolejnych wpisów dotyczących polskiego podatku minimalnego.