Ministerstwo Finansów w dniu 29 grudnia 2021 roku opublikowało interpretację ogólną w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług przekształcenia z mocy prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Zgodnie z tezą interpretacji opłata uiszczana w związku z przekształceniem użytkowania wieczystego w prawo własności podlega opodatkowaniu podatniej VAT bez względu na to czy użytkowanie zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r. czy po tej dacie, a jednostka samorządowa pobierająca opłatę działała jako podatnik VAT. Interpretacja została wydana z uwagi na wyrok TSUE z dnia 25 lutego 2021 r. w sprawie Gminy Wrocław (C-604/19).
Przedmiot interpretacji
Spór w przedmiocie w jakim została wydana interpretacja powstał z uwagi na ustawę o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego, która z dniem 1 stycznia 2019 roku przekształcała prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności owych gruntów. Wątpliwości rodziło opodatkowanie VAT po stronie samorządów. Podatnicy podtrzymywali, że opłaty nie powinny podlegać podatkowi VAT dlatego, że odpłatna dostawa nastąpiła już wcześniej, z chwilą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego. Dodatkowo podniesiono, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nie powinno być czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT przed 1 maja 2004, czyli przed wejściem w życiu obecnie obowiązującej ustawy o VAT.
Dotychczasowy sposób opodatkowania
Zgodnie z linią interpretacyjną stosowaną przez organy podatkowe przed wydaniem w wyroku TSUE przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność nie stanowiło odrębnej dostawy towarów, a kontynuację pierwotnej dostawy. Konsekwencją takiego podejścia było brak opodatkowania czynności przekształcenia we własność prawa użytkowania wieczystego gruntu o ile był on ustanowiony przed 1 maja 2004 roku, zaś opłaty z tytułu czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego ustanowionego od dnia 1 maja 2004 roku były uznawane jako podwyższające podstawę opodatkowania ustanowionego prawa użytkowania wieczystego zatem podlegały opodatkowaniem VAT.
Rozstrzygnięcie TSUE
Sprawa została skierowana przed TSUE, który rozstrzygnął ją uznając – przekształcenie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności przewidziane na gruncie polskich przepisów w zamian za uiszczenie opłaty – za odpłatną dostawę towarów. Co więcej TSUE, stwierdził, że przy takim odpłatnym przekształceniu prawa użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności Gmina działa w charakterze podatnika VAT, nie zaś jako organ władzy publicznej, a więc jest podatnikiem VAT z tego tytułu.
Konsekwencje
Konsekwencją rozstrzygnięcia TSUE jest konieczność zmiany sposobu traktowania czynności przekształcenia użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowych we własność ustanowionych przed 1 maja 2004 roku, zatem po uznaniu ich za odrębną dostawę towarów, które to czynności nie były przed wydaniem wyroku uznawane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W interpretacji ogólnej Minister Finansów wskazał, że owe opłaty jako wynagrodzenie z tytułu dokonanej czynności przekształcenia użytkowania wieczystego gruntu we własność podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych.
Interpretacja ogólna została wydana w tym zakresie, aby wyeliminować wątpliwości interpretacyjne oraz zapewnić jednolitą wykładnię przepisów przez organy podatkowe. Wynika to również z faktu, że orzeczenie TSUE nie obejmowało swoim zakresem wszystkich możliwych stanów faktycznych. Celem interpretacji ogólnej jest wyznaczenie takich granic, które pozwala odnieść się także do innych, bardziej skomplikowanych sytuacji. Zastosowanie się do interpretacji pozwoli podatnikom uzyskać ochronę.