W przypadku zatrudnienia pracownika bądź zleceniobiorcy, podstawowym obowiązkiem płatnika składek jest zgłoszenie zatrudnionej osoby do ubezpieczeń w ZUS. W tym celu pracodawca jest zobligowany do przekazania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zgłoszenia pracownika/zleceniobiorcy na druku ZUS ZUA lub ZUS ZZA. Od dnia 16 maja 2021 r. wzory deklaracji zgłoszeniowych ulegną zmianie.

Zgodnie z uchwalonymi w zeszłym roku zapisami Tarczy Antykryzysowej (art. 10 Ustawy z dnia 14 maja o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz. U. 2020 poz. 875) konieczne będzie uwzględnienie w dokumentach zgłoszeniowych dodatkowych danych o osobie ubezpieczonej. Formularze zgłoszeniowe zostaną rozszerzone o informacje o wykonywanym zawodzie przez ubezpieczonego.  W zgłoszeniu pracodawca będzie musiał wskazać 6-cio cyfrowy kod wykonywanego zawodu.

Do tej pory w deklaracji ZUS ZUA i ZZA podawane były następujące informacje:

• Imię i nazwisko
• Numer PESEL
• Płeć
• Obywatelstwo
• Stopień niepełnosprawności
• Prawo do renty lub emerytury
• Kod tytułu ubezpieczenia
• Datę rozpoczęcia okresu ubezpieczenia
• Adres zameldowania, zamieszkania, do korespondencji

Deklaracja ZUS ZUA służy zgłoszeniu ubezpieczonego do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego natomiast deklaracja ZUS ZZA tylko i wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Informacji odnośnie kodu wykonywanego zawodu należy szukać w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania a także w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 listopada 2016 roku zmieniającym ww. rozporządzenie.

Grupy zawodów określone zostały następująco:

• Grupa 1. Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy – grupa ta obejmuje zawody, w których podstawowymi zadaniami są: planowanie, określanie i realizowanie podstawowych celów i kierunków polityki państwa, formułowanie przepisów prawnych oraz kierowanie działalnością jednostek administracji publicznej, a także sprawowanie funkcji zarządzania w przedsiębiorstwach lub ich wewnętrznych jednostkach organizacyjnych.
• Grupa 2. Specjaliści – grupa ta obejmuje zawody wymagające wysokiego poziomu wiedzy zawodowej, umiejętności oraz doświadczenia w zakresie: nauk technicznych, przyrodniczych, społecznych, humanistycznych i pokrewnych. Ich główne zadania to wdrażanie do praktyki koncepcji i teorii naukowych lub artystycznych, powiększanie dotychczasowego stanu wiedzy poprzez badania i twórczość oraz systematyczne nauczanie w tym zakresie.
• Grupa 3. Technicy i inny średni personel – grupa ta obejmuje zawody wymagające posiadania wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do wykonywania głównie prac technicznych i podobnych, związanych z badaniem i stosowaniem naukowych oraz artystycznych koncepcji i metod działania.
• Grupa 4. Pracownicy biurowi – grupa ta obejmuje zawody wymagające posiadania wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do zapisywania, organizowania, przechowywania i wyszukiwania informacji, obliczania danych liczbowych, finansowych i statystycznych oraz spełniania obowiązków wobec klientów, szczególnie związanych z operacjami pieniężnymi, organizowaniem podróży, informacjami i spotkaniami w zakresie biznesu.
• Grupa 5. Pracownicy usług i sprzedawcy – grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia, które są niezbędne do świadczenia usług ochrony, usług osobistych związanych między innymi z podróżą, prowadzeniem gospodarstwa, dostarczaniem żywności, opieką osobistą oraz do sprzedawania i demonstrowania towarów w sklepach hurtowych czy detalicznych.
• Grupa 6. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy – grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uprawy i zbioru ziemiopłodów, zbierania owoców lub roślin dziko rosnących, uprawy i eksploatacji lasów, chowu i hodowli zwierząt, połowów lub chowu i hodowli ryb. 
• Grupa 7. Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy – grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do uzyskiwania i obróbki surowców, wytwarzania i naprawy towarów oraz budowy, konserwacji i naprawy dróg, konstrukcji i maszyn. Główne zadania wymagają znajomości i zrozumienia charakteru pracy, stosowanych materiałów, maszyn i wytwarzanych produktów.
• Grupa 8. Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń – grupa ta obejmuje zawody wymagające wiedzy, umiejętności i doświadczenia niezbędnych do prowadzenia pojazdów i innego sprzętu ruchomego, nadzorowania, kontroli i obserwacji pracy maszyn i urządzeń przemysłowych na miejscu lub za pomocą zdalnego sterowania oraz do montowania produktów z komponentów zgodnie z normami i metodami montażu. Wykonywanie zadań wymaga odpowiedniej wiedzy i zrozumienia zasad funkcjonowania obsługiwanych urządzeń.
• Grupa 9. Pracownicy wykonujący prace proste – grupa ta obejmuje zawody, które wymagają podstawowych umiejętności i wiedzy teoretycznej niezbędnych do wykonywania przeważnie prostych i rutynowych prac. Praca wykonywana jest przy zastosowaniu prostych narzędzi ręcznych i przy ograniczonej własnej inicjatywie i ocenie.
• Grupa 10. Siły zbrojne – w grupie tej klasyfikowani są żołnierze zawodowi służby stałej i kontraktowej.