Pracodawcy zatrudniający pracowników zobowiązani są do naliczania i opłacanie składek społecznych, składki zdrowotnej a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W niektórych sytuacjach pracodawca będzie zwolniony z naliczania i opłacania składek na FP i FGŚP od wynagrodzenia czy to z umowy o pracę czy z umowy zlecenia. Wybrane podmioty gospodarcze skorzystać mogą nawet z całkowitego zwolnienia z opłacania składek na FGŚP.
Fundusz Pracy
Składka na Fundusz Pracy finansowana jest ze środków pracodawcy w wysokości 2,45%. Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz.U. 2004 nr 99 poz. 1001) opłacana jest ona w okresie trwania obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Środki gromadzone w ramach Funduszu Pracy przeznaczone są na łagodzenie skutków bezrobocia. Jest to fundusz celowy, z którego finansowane są m. in zasiłki dla bezrobotnych, dodatki aktywizacyjne oraz stypendia. Obowiązek opłacania składek na FP dotyczy zarówno zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia ale również działalności gospodarczej.
Zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy może dotyczyć sytuacji gdy:
- zatrudniony pracownik osiągnie odpowiedni wiek; w przypadku kobiet ukończony 55 rok życia, w przypadku mężczyzn 60 rok życia,
- pracownik otrzymuje wynagrodzenie poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę,
- pracownik powraca z urlopu macierzyńskiego – składek nie opłaca się przez okres 36 miesięcy od miesiąca następującego po powrocie pracownika,
- pracownik który ukończył 50 rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem był zarejestrowany jako bezrobotny – składek nie opłaca się przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca następującego po miesiącu zatrudnienia,
- pracownicy, którzy nie ukończyli 30 roku życia, zostali skierowani do pracy przez powiatowe urzędy pracy – składek nie opłaca się przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca następującego po miesiącu zatrudnienia,
- przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą korzysta z opłacania preferencyjnych składek ZUS.
W przypadku osiągnięcia wieku 55 lub 60 lat zwolnienie obejmuje również opłacanie składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
FGŚP również jest funduszem celowym. Wysokość składki opłacanej w ramach funduszu wynosi 0,1 % podstawy składek na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Składki opłacane są tylko za pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz zlecenia. Środki zgromadzone na koncie funduszu przeznaczane są na pokrycie roszczeń pracowniczych w sytuacji gdy pracodawca staje się podmiotem niewypłacalnym.
Obowiązkiem opłacania składek objęte są podmioty, które są pracodawcami w rozumieniu ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych (ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, Dz.U. 2006 nr 158 poz. 1121):
- przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- oddziały banków zagranicznych,
- oddziały instytucji kredytowych,
- oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
- oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych,
jeśli jednocześnie zatrudniają, zgodnie z przepisami polskiego prawa, co najmniej jedną osobę fizyczną w związku z prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalnością gospodarczą lub działalnością przedstawicielstwa. Do tego katalogu nie zaliczają się między innymi fundacje, stowarzyszenia czy przedsiębiorstwa zagraniczne nie posiadające oddziału ani przedstawicielstwa w Polsce.
Składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie opłaca się również w sytuacji gdy:
- zatrudniony pracownik osiągnie odpowiedni wiek; w przypadku kobiet ukończony 55 rok życia, w przypadku mężczyzn 60 rok życia,
- pracownik powraca z urlopu macierzyńskiego – składek nie opłaca się przez okres 36 miesięcy od miesiąca następującego po powrocie pracownika,
- pracownik który ukończył 50 rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem był zarejestrowany jako bezrobotny – składek nie opłaca się przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca następującego po miesiącu zatrudnienia,
- pracownicy, którzy nie ukończyli 30 roku życia, zostali skierowani do pracy przez powiatowe urzędy pracy – składek nie opłaca się przez okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca następującego po miesiącu zatrudnienia.
