Postępowanie dowodowe na gruncie Ordynacji podatkowej uregulowane zostało w przepisach Działu IV „Postępowanie podatkowe”. Ustawodawca przyjął tutaj zasadę tzw. otwartego katalogu dowodowego, z której wynika, że jako dowód w postępowaniu podatkowym należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej). Oznacza to, że co do zasady ustawa nie przewiduje ograniczeń co do środków dowodowych (tj. formy przeprowadzenia dowodu przez organ podatkowy), z których wynikać ma dowodzona okoliczność, a wprowadza jedynie otwarty katalog przykładowych dowodów, które mogą zostać wykorzystane w postępowaniu podatkowym.
Katalog przykładowych dowodów został określony w art. 181 Ordynacji podatkowej (wymienione są tutaj m. in. księgi podatkowe, deklaracje złożone przez stronę, zeznania świadków czy też opinie biegłych). Warto zaznaczyć, że 25 grudnia 2017 r. wskazany przepis uległ nowelizacji, na mocy której do katalogu przykładowych dowodów zostały dodane również informacje podatkowe (uregulowane w rozdziale 11 działu III Ordynacji podatkowej) oraz informacje uzyskane w wyniku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej (jest to jedno z zadań KAS wymienionych w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej). Wskazać należy, że nowelizacja ta miała raczej charakter redakcyjny z uwagi na fakt, że na gruncie obowiązujących przepisów (a w szczególności wynikającej z nich zasady otwartego katalogu dowodów) wyżej wymienione dowody mogły zostać użyte w postępowaniu podatkowym już wcześniej.
W świetle przepisów Ordynacji podatkowej wszystkie dowody wykorzystywane w postępowaniu podatkowym mają równorzędną moc dowodową. Jak wskazuje się w orzecznictwie „na gruncie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa nie ma dowodów lepszych czy gorszych. Każdy dowód ma potencjalnie taką samą moc dowodową. Jej konkretyzacja (ustalenie wagi dowodu dla danej sprawy) stanowi wypadkową indywidualnej oceny treści tego dowodu dokonanej przez organ podatkowy przez pryzmat jego wiedzy, zasad logiki i doświadczenia życiowego oraz porównania wniosków płynących z treści ocenianego dowodu z ustaleniami poczynionymi na podstawie pozostałych przeprowadzonych i uznanych za wiarygodne dowodów” (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 marca 2011 r., sygn. I FSK 348/10).
Co istotne, zasada zgodnie z którą dowodem w postępowaniu podatkowym może być wszystko, nie nakłada na organy podatkowe obowiązku przeprowadzania wszystkich przedłożonych dowodów. W pierwszej kolejności, obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie jest ustalenie czy określony dowód może przyczynić się wyjaśnienia konkretnej sprawy i czy konkretna okoliczność nie jest już stwierdzona za pomocą innych dowodów. Co więcej, z przepisów Ordynacji podatkowej wynika również, że nie wymagają dowodu fakty powszechnie znane oraz fakty znane organowi podatkowemu z urzędu.
Przepisy Ordynacji podatkowej wskazują również, kiedy dowód nie może wykorzystany w postępowaniu podatkowym. Chodzi tu przede wszystkim o sytuację, w której dowód jest sprzeczny z prawem, np. dowody ujawniają informacje chronione tajemnicą skarbową. Ponadto, w postępowaniu podatkowym nie mogą również zostać wykorzystane dowody zebrane w toku kontroli podatkowej przeprowadzonej z naruszeniem obowiązku doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.
Na zakończenie warto również zaznaczyć, że pomimo faktu, iż przepisy dotyczące dowodów zostały umiejscowione w Ordynacji podatkowej w dziale dotyczącym postępowania podatkowego, to są one stosowane również (w pewnym zakresie) do kontroli podatkowej, a także kontroli celno-skarbowej uregulowanej w przepisach ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.
[Evidence in tax proceedings. For more details please contact us at office@advicero.eu]