Produkując energię elektryczną przedsiębiorca jest zobowiązany do dokonania licznych obowiązków podatkowych, o których bezwzględnie powinien pamiętać. Wspomnieć należy również o korzyściach z jakich może skorzystać wytwarzając energię elektryczną. W zależności od rodzaju jej produkowania, przedsiębiorca jest uprawniony do skorzystania m.in. ze zwolnienia przedmiotowego. Taką możliwość przedstawia ustawa o podatku akcyzowym, jednak aby zwolnienie to było skuteczne, należy spełnić określone warunki.
Co podlega zwolnieniu?
W pierwszej kolejności należy przeanalizować jakim zakresem jest objęte oferowane zwolnienie akcyzowe z wytwarzania energii. Określa to art. 30 ust. 6 ustawy o akcyzie, gdzie wskazano, iż zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej w procesie jej produkcji, a także zużycie energii w celu podtrzymywania procesu produkcyjnego. W związku z tym zwolnienie może dotyczyć również zakresu energii niezbędnej do funkcjonowania urządzenia chłodzącego generator czy energii zużytej na ponowne uruchomienie generatora w czasie jego przestoju.
Dodatkowo w art. 30 ust. 7 i 7a ustawy o akcyzie, zwalnia się zużycie energii elektrycznej w procesie produkcji i ciepła w skojarzeniu oraz energię elektryczną wykorzystywaną do celów redukcji chemicznej, w procesach elektrolitycznych, metalurgicznych oraz mineralogicznych. Aby bardziej przybliżyć kwestię wykorzystywania energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, za przykład może stanowić zużywany węgiel i wytwarzana do jego produkcji niezbędna energia do urządzeń, która wykorzystywana jest przy transportowaniu go w celu wytworzenia energii.
Ponadto ustawa przewiduje szereg innych zwolnień przy produkcji energii elektrycznej, które wskazano m.in. w art. 30 ust. 1, gdzie możliwe jest uzyskanie zwolnienia od akcyzy od energii elektrycznej, którą wytwarza się z odnawialnych źródeł energii. Jednak należy przy tym podkreślić, przepis oferujący zwolnienie może być zastosowany jedynie w przypadku posiadania dokumentu, który potwierdza umorzenie świadectwa pochodzenia energii, jednak co tak naprawdę ono oznacza?
Świadectwo pochodzenia energii
Jak już wspomniano, niezbędnym elementem do skorzystania ze zwolnienia z akcyzy jest posiadanie tzw. świadectwa pochodzenia energii. Należy wspomnieć, że pojęcie to nie zostało zdefiniowane w przepisach bezpośrednio, jednak ustawa o podatku akcyzowym odsyła nas do Prawa energetycznego, a także ustawy o odnawialnych źródłach energii (dalej: ustawa o OZE). Jak też wyjaśniono w art. 44 ust. 1 ustawy o OZE, jest to dokument przysługujący wytwórcy energii z OZE oraz wytwórcy energii z OZE w instalacji innej niż mikroinstalacja. Jak wskazano w dalszych przepisach, odmiennie wydaje się świadectwo w rozróżnieniu dla energii elektrycznej, która wytwarzana jest z biogazu rolniczego, a inne dla biogazu rolniczego z odnawianego źródła energii.
Jak skorzystać ze zwolnienia z akcyzy?
W pierwszej kolejności należy przedstawić istotę funkcjonowania zwolnienia akcyzowego, które wyjaśni dalej idące konkluzje. Zgodnie z ustawą o podatku akcyzowym, energia produkowana z odnawialnego źródła energii podlega zwolnieniu od podatku akcyzowego, które wynika z implementacji Dyrektywy Rady 2003/96/WE. Zastosowanie zwolnienia jest możliwe w przypadku otrzymania ww. dokumentu, czyli świadectwa pochodzenia energii, które uprawnia go do obniżenia określonej kwoty. Dyrektywa wprowadza kilka możliwości: całkowite, częściowe bądź obniżone określoną stawką, zwolnienie dla odnawialnych źródeł energii. Unia Europejska dała tu jednak swobodny wybór w zakresie implementowania konkretnego sposobu zastosowania zwolnienia przez państwa członkowskie.
W Polsce zwolnienie to polega jednak nie na bieżącym pomniejszeniu podstawy opodatkowania o wartość zwolnienia, lecz stosuje się nie wcześniej niż z chwilą otrzymania dokumentu potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii, poprzez obniżenie akcyzy należnej od energii elektrycznej za najbliższe okresy rozliczeniowe. Stosujemy więc je na bieżąco (za moment otrzymania dokumentu), ale wg wartości zwolnienia za okresy przeszłe (a przynajmniej tak się wydawało, co obrazują poniższe problemy).
Tak też w 2019 r. miała miejsce zmiana przepisów ustawy o podatku akcyzowym, gdzie obniżona została stawka akcyzy energii elektrycznej z 20 zł do 5 zł za 1MwH. Problemem z jakim zmagali się przedsiębiorcy było odpowiednie ustalenie przysługującego zwolnienia podatkowego dla OZE, gdzie nie zostały przedstawione żadne przepisy przejściowe, które wyjaśniałyby tę kwestię. W związku z tym, Ministerstwo Finansów dnia 19 lutego 2020 r. wydało komunikat gdzie wskazano, że: W przypadku korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 30 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, obniżenia akcyzy należnej od energii elektrycznej w najbliższych okresach rozliczeniowych dokonuje się uwzględniając stawkę akcyzy zastosowaną w deklaracji podatkowej od energii elektrycznej w tych okresach rozliczeniowych.
Zgodnie z powyższym komunikatem, podatnicy którzy wytworzyli prąd z odnawialnych źródeł i w 2018 r. zapłacili akcyzę w wysokości 20zł/1MWh, mogą w od dnia 19 lutego 2019 r. potrącić znacznie mniejszą stawkę – 5zł/1MWh.