Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 21 czerwca 2023 r. w sprawie systemu teleinformatycznego prowadzonego przez Prezesa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych oraz Sprawozdań informacji dotyczących paliw ciekłych (Dz.U.2023.1252) (dalej: „Rozporządzenie”), wprowadzono zmiany do art. 43f ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (dalej: „u.p.e.”). Na mocy tych modyfikacji z dniem  1 lipca 2023 r. uruchomiono system zwany „Platformą Paliwową”. Rozporządzenie to określa m.in. sposób prowadzenia przez Prezesa Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (dalej: „RARS”) ww. systemu teleinformatycznego, sposób składania sprawozdań/informacji oraz ich wzory.

Istotną wprowadzoną zmianą jest zastąpienie deklaracji w formie papierowej – elektronicznymi. Od 1 lipca 2023 r. nie ma już możliwości składania dokumentów w papierze. W tym zakresie jednak zmianie nie uległy terminy składania sprawozdań/informacji. Kluczową modyfikacją jest również wspomniana na wstępie zamiana podmiotu, który teraz będzie odpowiedzialny za zbudowany system – obowiązek ten objął RARS, a nie jak to miało miejsce dotychczas –Prezes Urzędu Regulacji i Energetyki (dalej: „URE”). Jak czytamy na stronie URE, celem tych zmian ma być usprawnienie przepływu informacji między organami administracji publicznej a przedsiębiorcami realizującymi obowiązki informacyjne i sprawozdawcze.

Podmioty obowiązane

Zgodnie z art.  4ba u.p.e. obowiązani do rejestracji na Platformie Paliwowej są m.in. przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się magazynowaniem, przeładunkiem, przesyłaniem lub dystrybucją paliw ciekłych. Obowiązek ten będzie dotyczył również przedsiębiorstw energetycznych posiadających koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub koncesję na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą, a także podmiot przywożący (art. 43d. art. 43e u.p.e.), które są obowiązane do składania sprawozdań o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu lub informacji o rodzajach i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych wykorzystywanej do prowadzonej działalności. Termin na złożenie sprawozdania u.p.e. przewiduje do 20 dni od dnia zakończenia miesiąca, którego dotyczy sprawozdanie, a w przypadku informacji – w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia eksploatacji infrastruktury lub trwałego zaprzestania eksploatacji tej infrastruktury.

Warto przy tym podkreślić, że w przypadku ewentualnej sytuacji „trwania” procesu wykreślenia z Rejestru Podmiotów Przywożących (dalej: „RPP”) – moment wpisu do momentu wykreślenia z RPP, przedsiębiorca tam zarejestrowany jest zobowiązany w dalszym ciągu do realizacji obowiązku sprawozdawczego. Dotyczy to zatem również sytuacji, gdy podmiot przywożący podejmuje już działania w wykreślenia firmy z RPP – wtedy ostatnie sprawozdanie o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliw ciekłych, a także ich przeznaczeniu musiałby przedłożyć jeszcze za miesiąc trwania, w którym nastąpiło wykreślenie z rejestru.

Czym w rozumieniu ustawy jest paliwo ciekłe?

W myśl słowniczka ustawowego wynikającego wskazanego art. 3 u.p.e., przez paliwa ciekłe rozumie się ciekłe nośniki energii, w tym zawierające dodatki:

• półprodukty rafineryjne,
• gaz płynny LPG,
• benzyny ciężkie,
• benzyny silnikowe,
• benzyny lotnicze,
• paliwa typu benzynowego do silników odrzutowych,
• paliwa typu nafty do silników odrzutowych,
• inne rodzaje nafty,
• oleje napędowe, w tym lekkie oleje opałowe,
• ciężkie oleje opałowe,
• benzyny lakowe i przemysłowe,
• biopaliwa ciekłe,
• smary.

Warto dodać, że obowiązek ten nie dotyczy podmiotów, które dokonują zakupu i sprzedaży napełnionych już butli z gazem płynnym LPG. Z tego obowiązku zwolnione są również podmioty, które sprzedają paliwa za pośrednictwem kart paliwowych.

Jak wynika z sekcji „pytań i odpowiedzi” przekazanych na stronie RARS, przedsiębiorstwa, które posiadają rozlewnie gazu płynnego są zobowiązane do rejestracji i złożenia informacji z art. 43e na Platformie Paliwowej. RARS uzasadnia to faktem, że rozlewnia gazu płynnego zajmuje się napełnianiem i dystrybucją gazu płynnego propan-butan i propan w butlach spełnia już definicję obrotu paliwami ciekłymi.

Dostęp do Platformy – jak uzyskać?

Jeśli przedsiębiorca po dokonaniu analizy, uzna, że zobowiązany jest dopełnić obowiązku sprawozdawczego lub informacyjnego i jest on zobowiązany do rejestracji, dostęp do Platformy Paliwowej może nastąpić na wniosek określonych podmiotów, w tym:

• osoby uprawnionej do reprezentacji podmiotu z art. 4ba ust. 4, art. 43d ust. 1 lub art. 43e ust. 1 u.p.e.;
• organów z at. 4ba ust. 9, art. 43d ust. 6 u.p.e.;
• prezesa URE i ministra właściwego do spraw finansów publicznych w zakresie dostępu do danych zgromadzonych w Systemie w zakresie, o którym mowa w art. 43e ust. 1 u.p.e., oraz do pobierania tych danych.

Warto dodać, że przedsiębiorcy obowiązani, mogą dokonywać czynności na Platformie Paliwowej za pośrednictwem pełnomocnika. Konieczne jednak do tego jest przedłożenie w wersji papierowej podpisanego pełnomocnictwa, aktualnego wyciągu z CEIDG lub KRS, wypełnionego oświadczenia  określającego zakres pełnomocnika oraz klauzulę informacyjną RARS, którą należy podpisać własnoręcznie. Oznacza to, że pełnomocnik przedsiębiorcy, po przedłożeniu wymaganych dokumentów, może zamiast przedsiębiorcy składać sprawozdania i informacje, o których mowa powyżej. Należy pamiętać, że przedsiębiorca, który posiada infrastrukturę paliw ciekłych (instalacje wytwarzania, magazynowania i przeładunku paliw ciekłych, rurociąg przesyłowy lub dystrybucyjny paliw ciekłych, stację paliw ciekłych a także środek transportu paliw ciekłych wynikający z art. 3 ust 10d u.p.e.) będzie także obowiązany do wykazu rejestracji na Platformie oraz składania odpowiednich informacji. Jeśli jednak, przedsiębiorca nie przywozi zza granicy, nie wywozi ani nie wytwarza paliw ciekłych, nie będzie miał obowiązku składania wniosku o dokonanie wpisu do rejestru.

Podkreślić tutaj należy, że sprawozdania składa się od momentu wpisu do momentu wykreślenia – a zatem w przypadku, jeśli przedsiębiorca nie dokonał nawet żadnego przywozu na teren Polski, będzie zobowiązany dokonać realizacji obowiązku sprawozdawczego.

Elementy sprawozdawcze

Zgodnie z obowiązującym wzorem, w sprawozdaniu o rodzajach oraz ilości wytworzonych, przywiezionych i wywiezionych paliwach ciekłych a także ich przeznaczeniu, przedsiębiorcy zobowiązani są m.in. podawać rodzaj paliw ciekłego wskazując odpowiedni kod CN, informacje na temat ilości wytworzonych paliw ciekłych w tym m.in. informacje o sprzedanych paliwach ciekłych, wskazania ich przeznaczenia (np. zapasy obowiązkowe czy zużycie własne) oraz ilości przywiezionych paliwach ciekłych oraz ich przeznaczenia w tym m.in. przetworzenie na paliwa ciekłe, przetworzenie na produkty niebędące paliwami ciekłymi, a także ilość wywiezionych paliw ciekłych ora ich przeznaczeniem (w tym sprzedaż i przeznaczenie).

Sankcje za brak dopełnienia obowiązku

Przedsiębiorca powinien mieć na uwadze to, że za przekazywanie sprawozdania z art. 43d u.p.e. zawierającego nieprawdziwe informacje lub nieprzekazywania ich terminie przewidziano karę pieniężną od 10 000 zł do 50 000 zł. Podobnie w przypadku nieprzekazywania w terminie informacji lub przekazywania nieprawdziwych informacji z art. 43e grozi kara pieniężna w wysokości 10 000 zł oddzielnie dla każdego rodzaju i lokalizacji infrastruktury paliw ciekłych. Kary te uregulowane są w art. 56 ust. 2h w zw. z art. 56 ust. 1 pkt 12b, 12c oraz pkt 48 u.p.e.

Przyszłość systemu

RARS sukcesywnie chce rozszerzać uruchomioną już Platformę Paliwową. Planuje się, aby w przyszłości objęła ona szerszy zakres sprawozdawczości przez Prezesa. Zakładamy, że system ten zostanie objęty szerszym zakresem obligatoryjnych zobowiązań wobec przedsiębiorców a co za tym idzie, będą oni musieli liczyć się z większą ilością czynności dokonywanych podczas transportu paliw ciekłych.

Każdorazowo przedsiębiorcy powinni dokonać analizy, czy są zobowiązani dokonać rejestracji na Platformie Paliwowej. Może okazać się, że nawet zwykły przewóz oleju smarowego będzie podlegał takiemu obowiązkowi. Warto pamiętać, że sam przewóz oleju smarowego wykorzystywanego na własny użytek, może już powodować powstanie obowiązku rejestracyjnego w RPP, co może skutkować automatycznie obowiązkiem rejestracji na Platformie Paliwowej i składania odpowiednich dokumentów.