Kolejno wprowadzane zmiany w przepisach dotyczących udzielenia wsparcia dla przedsiębiorców oraz pracowników, dotyczące kolejnych możliwości dofinasowania bądź rozwiązań pomagających przetrwać obecną sytuację gospodarczą, powodują pojawianie się nowych wątpliwości oraz pytań. Poniżej została zebrana seria najczęściej pojawiających się pytań i kwestii budzących wątpliwości wśród przedsiębiorców.
Zagadnienia pracownicze i dotyczące składek ubezpieczeniowych
1. Czy w okresie przestoju mogę ubiegać się o wypłatę z tytułu dodatkowego zasiłku opiekuńczego?
NIE, w okresie przestoju pracownik nie świadczy pracy, a zatem może sprawować w tym czasie opiekę nad dzieckiem. Za okres ten nie przysługuje mu wypłata dodatkowego zasiłku opiekuńczego.
2. Czy jeśli jestem mikroprzedsiębiorcą zwolnionym z opłacania składek ZUS za okres od marca do maja 2020 r., mogę jednocześnie ubiegać się o dofinansowanie do utrzymania miejsc pracy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych?
TAK, należy jednak pamiętać, iż w tym przypadku pracodawca otrzyma tylko dofinansowanie do wynagrodzenia bez dofinansowania do części składek ZUS pracodawcy.
Ponadto dofinansowanie do wynagrodzenia zostanie pomniejszone o składki należne od pracownika, co do których nie będzie w tej sytuacji obowiązku ich odprowadzenia do ZUS.
3. Chcę zawrzeć z pracownikami porozumienie o przestoju ekonomicznym, czy w przypadku braku zgody strony pracowniczej mogę sam jako przedsiębiorca podjąć decyzję o jego wprowadzeniu?
NIE, zgodę na wprowadzenie przestoju ekonomicznego, a także obniżonego wymiaru czasu pracy musi wyrazić strona pracowników, choć jak pokazują doniesienia o tzw. tarczy 3.0, wymóg ten ma być zniesiony.
4. Dofinansowanie z FGŚP przysługuje w przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy maksymalnie o 20%, nie więcej niż do ½ etatu. Czy można zatem zawrzeć z pracownikami porozumienie o obniżeniu czasu pracy mniej niż o 20% np. o 10%? Czy w tym przypadku również firma otrzyma dofinansowanie do stanowisk pracy?
TAK, jak najbardziej ustawa precyzuje tylko maksymalny limit obniżenia wynagrodzeń. Nie ma przeszkód, aby zastosować niższe obniżenie czasu pracy.
5. Czy mogę zawrzeć z pracownikami porozumienie w ramach art. 15g specustawy na okres dłuższy niż 3 miesiące?
TAK, należy jednak pamiętać, że przepisy ustawy obowiązują do dnia 30 września 2020 r., a dofinansowanie można otrzymać maksymalnie na okres 3 miesięcy.
6. Czy dofinansowanie z FGŚP przysługuje na 3 kolejno następujące po sobie miesiące, czy możliwe jest zawnioskowanie o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników podczas przestoju np. za miesiąc kwiecień, a później za miesiąc czerwiec?
TAK, możliwe jest wnioskowanie o dofinansowanie w miesiącach, pomiędzy którymi następuje przerwa w uzyskiwaniu świadczenia. Nie muszą być to miesiące kolejno po sobie następujące.
7. Czy obniżenie wymiaru czasu pracy w ramach porozumienia na mocy specustawy jest traktowane na równi z wypowiedzeniem pracownikowi warunków pracy i płacy?
NIE, w przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy na mocy porozumienia ze stroną pracowniczą nie mają zastosowania przepisy Kodeksu Pracy zawarte w art. 42 dotyczące wypowiadania warunków pracy i płacy.
8. Czy mogę ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika znajdującego się w okresie wypowiedzenia?
NIE, co do zasady przepisy ustawy regulują formy pomocy w celu utrzymania miejsc pracy, a więc składanie wniosku o dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika przebywającego w okresie wypowiedzenia wydaje się mijać z celem wypłaty środków przez FGŚP.
9. Czy w ramach art. 15g można obniżyć wynagrodzenie pracownika w okresie przestoju o np. 1%?
TAK, istnieje taka formalna możliwość, jednak należy pamiętać, iż pomoc udzielona z FGŚP podlegać będzie kontroli i w przypadku tak niskiej obniżki może traktowana być jako niezgodna z celem specustawy, jako wyłudzenie środków w celu przeniesienia części kosztów zatrudnienia pracownika na Państwo.
10. Czy w ramach jednego zakładu pracy mogę obniżać czas pracy i wynagrodzenie w różny sposób w zależności od grupy zawodowej?
TAK, możliwe jest różnicowanie poziomu obniżenia wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia w ramach różnych grup zawodowych istniejących u danego pracodawcy. Oczywiście nastąpić to musi w ramach porozumienia ze stroną pracowniczą.
11. Czy po obniżeniu pracownikom wymiaru czasu pracy i wynagrodzenia mogę zlecić pracownikom prace w nadgodzinach?
TAK, formalnie istnieje taka możliwość. Jednak trzeba pamiętać, iż zamierzeniem przepisu o obniżeniu czasu pracy było umożliwienie pracodawcom ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na pracę, otrzymanie dofinansowania do obniżonych wynagrodzeń. Obniżenie wymiaru czasu pracy miało głównie dotyczyć pracodawców, którzy nie mają warunków do wprowadzenia przestoju ekonomicznego, ponieważ nadal funkcjonują, jednak odbywa się to w ograniczonym wymiarze. Zlecanie w tym przypadku pracownikom nadgodzin przez pracodawcę może w przypadku kontroli wykorzystania środków zostać uznane za pozorność obniżenia wymiaru czasu pracy, a w związku z tym spowodować zobowiązanie przedsiębiorcy do zwrotu otrzymanych środków.
12. Czy mogę ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników w okresie przestoju ekonomicznego przez okres krótszy niż 3 miesiące?
TAK, nie ma przeszkód, aby wnioskować o dofinasowanie przez okres krótszy niż 3 miesiące. Formalnie można ubiegać się o dofinansowanie również do okresu krótszego niż 1 miesiąc, jednak pojawiły się interpretacje urzędów, iż takie działanie nie jest prawidłowe i minimalny okres, o jaki można wnioskować o dofinansowanie, to 1 miesiąc.
13. Złożyłem wniosek do ZUS-u, aby skorzystać z możliwości, które daje tarcza antykryzysowa. Czy zostanie wydana decyzja w tej sprawie?
Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie ZUS-u oraz na podstawie informacji zawartych w ustawie, pomoc należy się z mocy ustawy i ZUS nie wyda żadnej decyzji. Jeśli spełniasz warunki zgodnie z ustawą, to zwolnienie z opłacania składek do ZUS przysługuje. ZUS nie wyda w tej kwestii decyzji, ale powinien wysłać informację pod koniec każdego miesiąca.
W przypadku świadczenia postojowego również nie zostanie wydana decyzja, ale zostanie dokonany przelew. ZUS skontaktuje się z wnioskodawcą w przypadku błędnie wypełnionego wniosku lub wątpliwości, które zablokują wypłacenie świadczenia.
Dodatkowo należy zaznaczyć, że w przypadku wysłania wniosku e-mailem, a nie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych, wnioski te nie zostaną przeanalizowane.
14. Czy w przypadku uiszczenia składek za marzec mogę skorzystać jeszcze ze zwolnienia?
TAK, jest taka możliwość. Jeśli przedsiębiorca wystąpił z wnioskiem o zwolnienie ze składek za trzy miesiące (tj. marzec, kwiecień i maj), a następnie zapłacił składkę za marzec, to może wnioskować o wypłatę nadpłaconych środków pieniężnych, jednak nie później niż przed upływem terminu płatności składki za kwiecień (czyli przed dniem 15 maja). Należy pamiętać, że przedsiębiorca nie może posiadać zaległości wobec ZUS za poprzednie okresy. W przypadku nie wystąpienia o zwrot tych środków, środki te zostaną rozliczone przez ZUS na składkę za kwiecień. Jednocześnie przypominamy, że zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek za kwiecień i maj dotyczy jeszcze nieopłaconych składek.
15. Czy w związku z wprowadzeniem przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, muszę objąć tym rozwiązaniem każdego swojego pracownika?
NIE, nie wszyscy pracownicy muszą być objęci przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy.
16. Otrzymałem dofinansowanie, jednak nie jestem w stanie utrzymać zatrudnienia na wymaganym poziomie. Muszę zwolnić pracownika, dla którego otrzymałem dofinansowanie. Co w takim przypadku powinien zrobić?
Pracodawca, któremu zostanie przyznane dofinansowanie, nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi w czasie, którego to dofinansowanie dotyczy, oraz w okresie przypadającym bezpośrednio po nim, ale nie dłużej niż przez okres trzech miesięcy. Zakaz ten obowiązuje w przypadku wypowiedzenia umowy z przyczyn niedotyczących pracownika. Jeśli jednak pracodawca zwolni pracownika z przyczyn jego niedotyczących, będzie musiał zwrócić otrzymaną kwotę dofinansowania, którą otrzymał na tego pracownika. Jednocześnie należy się liczyć ze sprawą sądową oraz zarzutem naruszenia przepisów o wypowiedzeniu umów (w konsekwencji może zostać zasądzone na rzecz pracownika odszkodowanie do wartości trzech pensji).