Safe harbour dla pożyczek tylko przy oprocentowaniu zmiennym

Safe harbour to termin odnoszący się do przepisów w polskim prawodawstwie podatkowym, które mają na celu uproszczenie procedur związanych z cenami transferowymi, szczególnie w kontekście transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Wprowadzony w 2019 roku mechanizm ma na celu zminimalizowanie ryzyka podatkowego oraz ułatwienie formalności związanych z pożyczkami, które często są udzielane między firmami w ramach grup kapitałowych. Safe harbour stanowi swoistą „bezpieczną przystań” dla podatników, umożliwiając im korzystanie z predefiniowanych warunków rynkowych, co ma na celu ochronę przed ewentualnymi kontrolami ze strony organów podatkowych. Podstawowym celem wprowadzenia tego mechanizmu było uproszczenie procedur związanych z cenami transferowymi oraz ograniczenie kosztów związanych z dokumentowaniem transakcji między podmiotami powiązanymi. Dzięki safe harbour, przedsiębiorcy mogą korzystać z uproszczonych warunków, które nie wymagają przeprowadzania skomplikowanych analiz porównawczych. System ten jest korzystny dla firm, które chcą zminimalizować ryzyko związane z kontrolami podatkowymi oraz ograniczyć koszty związane z obsługą prawną i księgową.

Warunki stosowania safe harbour

Aby pożyczka mogła być objęta uproszczeniem safe harbour, musi spełniać kilka kluczowych warunków:

1. Oprocentowanie ustalone na dzień zawarcia umowy powinno opierać się na bazowej stopie procentowej oraz marży określonej w obwieszczeniu.
2. Pożyczka nie może być obciążona dodatkowymi opłatami, takimi jak prowizje czy premie.
3. Okres udzielenia pożyczki nie może przekraczać 5 lat.
4. Limit zobowiązań: Łączna wysokość zobowiązań lub należności z tytułu pożyczek od podmiotów powiązanych nie może przekroczyć 20 milionów złotych.
5. Kraj pożyczkodawcy: Pożyczkodawca nie może mieć siedziby w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.

Zgodnie z Obwieszczeniem safe harbour rodzaj bazowej stopy procentowej dla pożyczek to odpowiednio:

1. w złotych –WIBOR 3M albo WIRON 3M Stopa Składana,
2. w dolarach amerykańskich –90-day Average SOFR,
3. w euro –EURIBOR 3M,
4. we frankach szwajcarskich –SARON 3 months Compound Rate,
5. w funtach brytyjskich –SONIA 3M Compound Rate;

powiększonymi o odpowiednią marżę:

1. dla pożyczkobiorcy wynosi ona maksymalnie 2,6 punktu procentowego,
2. dla pożyczkodawcy wynosi ona minimalnie 2,0 punkty procentowe,
3. stanowi sumę wartości bezwzględnej bazowej stopy procentowej i wartości określonej w lit. a albo b, w przypadku, gdy wartość bazowej stopy procentowej określonej w pkt 1 jest mniejsza od zera.

To właśnie sposób ustalania oprocentowania budził dotychczas wątpliwości, szczególnie w zakresie tego, czy powinno ono być zmienne, oparte na WIBOR 3M, czy stałe, ustalone na dzień zawarcia umowy.

Zmiana stanowiska organów podatkowych

Niedawne interpretacje organów podatkowych wskazują na istotną zmianę w stanowisku w zakresie stosowania mechanizmu safe harbour. W szczególności, interpretacja z dnia 22 maja 2024 roku (nr 0115-KDIT1.4011.322.2024.2.MR) jasno wskazuje, że podmioty powiązane korzystające z uproszczenia powinny stosować zmienną stopę procentową. Zgodnie z interpretacją, podmioty decydujące się na udzielenie pożyczek z oprocentowaniem stałym nie mogą skorzystać z mechanizmu safe harbour.

W interpretacji czytamy: „skoro zamierza Pan udzielić Spółce pożyczkę o oprocentowaniu stałym, to nie może Pan skorzystać z uproszczenia safe harbour.” Oznacza to, że podmioty, które dotychczas przyjmowały stałe oprocentowanie, muszą przemyśleć swoje strategie i dostosować się do nowych wymagań. Zmiana ta wywołuje obawy wśród podatników, którzy muszą zmierzyć się z konsekwencjami nowego stanowiska. Interpretacja kładzie wyraźny nacisk na to, że oprocentowanie pożyczek powinno być zmienne i oparte na wskaźniku WIBOR 3M. W związku z tym, jeśli przedsiębiorca decyduje się na stałe oprocentowanie, nie będzie mógł korzystać z uproszczeń safe harbour. Tym samym wszelkie umowy pożyczkowe, które nie spełniają tego warunku, nie będą mogły korzystać z uproszczeń związanych z dokumentacją i analizą porównawczą.

Wpływ na przedsiębiorców

Zaprezentowane w interpretacji stanowisko powoduje, że przedsiębiorcy muszą dostosować swoje praktyki do nowych wymogów, aby uniknąć trudności związanych z kontrolami skarbowymi i zapewnić zgodność z przepisami.

Zmiana stanowiska organów podatkowych rodzi dla podatników szereg wyzwań. Przede wszystkim, przedsiębiorcy, którzy dotychczas korzystali z uproszczenia safe harbour, mogą być zmuszeni do ponownego rozważenia warunków umowy pożyczkowej i przygotowania stosownej dokumentacji. W wielu przypadkach mogą również być zobowiązani do skorygowania informacji TPR, które dotychczas były uznawane za objęte uproszczeniem.

Warto zwrócić uwagę na to, że przedsiębiorstwa, które wcześniej nie musiały prowadzić skomplikowanej dokumentacji, teraz mogą zostać zmuszone do jej przygotowania, co wiąże się z dodatkowymi kosztami i czasem poświęconym na dostosowanie się do nowych wymagań.

Z perspektywy podatników, kluczowe staje się:

• dostosowanie umów do nowych wymogów i dokładne ich dokumentowanie,
• regularne aktualizacje oprocentowania po weryfikacji stopy bazowej w zależności od waluty pożyczki oraz zachowanie zgodności z zapisami umownymi,
• świadomość, że nieprzestrzeganie nowych zasad może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych.

W kontekście rosnącej złożoności przepisów podatkowych oraz ich interpretacji, przedsiębiorcy powinni również rozważyć współpracę z doradcami podatkowymi, aby skutecznie zarządzać ryzykiem i zapewnić zgodność z obowiązującymi regulacjami.