Ministerstwo Finansów wyszło naprzeciw rosnącej popularności wyrobów tytoniowych i e-papierosów publikując projekt ustawy z dnia 2 sierpnia 2024 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Zmiany mają przede wszystkim urealnić stawki akcyzy na wyroby tytoniowe, wyroby nowatorskie i płyny do papierosów elektronicznych. Ponadto, nowelizacja przewiduje opodatkowanie akcyzą urządzeń do waporyzacji, to znaczy konsumpcji płynu do e-papierosów oraz wyrobów nowatorskich. Oprócz łatwej dostępności powyższych produktów, bodźcem do podwyżki stawek była także zwiększająca się siła nabywcza konsumentów, którzy z roku na rok za kwotę odpowiadającą średniemu wynagrodzeniu mogą kupić coraz więcej paczek papierosów. Poniżej prezentujemy najważniejsze zmiany, jakie zostały przewidziane w projekcie ustawy, a których wejście w życie przewiduje się na początek 2025 roku.

Podwyższenie stawek akcyzy

Wypracowana z przedsiębiorcami w 2022 roku „Mapa akcyzowa” będąca planem stopniowego podnoszenia stawek na wyroby tytoniowe i alkoholowe zakładała, że w przypadku wyrobów tytoniowych akcyza na nie będzie rosła do 2027 roku o 10% rocznie. Tymczasem zaproponowane w projekcie ustawy nowe stawki znacznie odbiegają od ustaleń przyjętych przed dwoma laty.

Stawki na rok 2024 mają obowiązywać jeszcze do 28 lutego 2025 roku, a stawki w nowej wysokości już od 1 marca, ale tylko do 31 grudnia 2025 roku, w roku 2026 stawki mają być jeszcze wyższe. Skalę tych podwyżek zaprezentowaliśmy w tabeli poniżej:

Do przedstawionych danych należy również doliczyć 32,05% średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży tytoniu do palenia (w przypadku wyrobów nowatorskich) albo 32,05% maksymalnej ceny detalicznej (w przypadku papierosów i tytoniu do palenia). Ponadto, wyższe stawki akcyzy będą obowiązywały również na papierosy i tytoń do palenia nieobjęte obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy i nieoznaczone stawką maksymalną.

Z powyższego wynika, że podwyżka podatku akcyzowego według nowego brzmienia ustawy ma wynosić, w zależności od roku i wyrobu, od 15 do nawet 50%. Znacznie różni się to od stawek wypracowanych w 2022 roku i zdecydowanie nie zostanie dobrze odebrane przez przedsiębiorców i konsumentów obciążonych tymi podwyżkami. Tak jak podwyżce ulega akcyza, tak analogicznie wzrosną ustawowe stawki sankcyjne na te wyroby.

Opodatkowanie urządzeń do waporyzacji

Nowelizacja ustawy przynosi również poszerzenie zakresu przedmiotowego opodatkowania akcyzą. Od 1 marca 2025 roku opodatkowaniu będą podlegać także urządzenia do waporyzacji, za które uznamy:

1. Papierosy elektroniczne – urządzenia jednorazowego lub wielokrotnego użytku służące do spożywania pary powstającej z płynu do papierosów elektronicznych, wyposażone w szczególności w kartridże lub zbiorniki,
2. Podgrzewacze – urządzenia służące do spożywania aerozolu wytworzonego z wyrobów nowatorskich, bez ich spalania.

Co ważne, wyłączone z opodatkowania będą powyższe urządzenia, ale przeznaczone do celów medycznych. Jak wskazało Ministerstwo Finansów, opodatkowanie tych wyrobów ma skutkować ograniczeniem ich dostępności, co będzie miało pozytywny wpływ zarówno na młodych ludzi, jak i na środowisko.

Ponieważ urządzenia do waporyzacji nie podlegają harmonizacji na poziomie Unii Europejskiej, nie mogą mieć do nich zastosowania niektóre instytucje, między innymi procedura zawieszenia poboru akcyzy czy skład podatkowy. Pomysłodawca nowelizacji wskazuje także, że wyroby te nie będą wyrobami akcyzowymi, ale podobnie jak samochody osobowe, będą wyrobami nieakcyzowymi opodatkowanymi podatkiem akcyzowym. Jednak podobnie jak samochody osobowe i wyroby akcyzowe będą objęte obowiązkiem składania deklaracji akcyzowych.

Podstawa opodatkowania i stawka

W przypadku urządzeń do waporyzacji podstawę opodatkowania ma stanowić liczba ich sztuk, a stawka akcyzy ma wynosić 40,00 zł za sztukę. Jeżeli w wyniku kontroli nie zostanie ustalone, że został zapłacony podatek za nabycie lub posiadanie takiego urządzenia, obowiązywała będzie stawka stanowiąca dwukrotność stawki podanej powyżej.

Projekt zmian przewiduje zwolnienia z akcyzy między innymi dla:

1. Nabycia wewnątrzwspólnotowego urządzeń do waporyzacji przez osobę fizyczną, przemieszczanych przez tę osobę na jej własny użytek;
2. Importu urządzeń do waporyzacji, przywożonych przez podróżnego, który ukończył 17 lat, w transporcie lotniczym, morskim lub innym, w jego bagażu osobistym maksymalnie po jednej sztuce podgrzewacza i e-papierosa.  

Jednak co najważniejsze żadne z tych zwolnień nie będzie dotyczyło znajdującego się w urządzeniach do waporyzacji płynu do papierosów elektronicznych albo wyrobów nowatorskich. W 2025 roku stawka akcyzy dla tych płynów ma wynosić 0,96 zł za mililitr, natomiast w 2026 roku już 1,44 zł. Docelowo akcyza za każdy mililitr ma wynosić 1,80 zł.

Wejście w życie

Ministerstwo Finansów zakłada, że nowelizacja wejdzie w życie od 1 stycznia 2025 r. Jednak jak wskazano powyżej, część regulacji (między innymi te dotyczące stawek akcyzy) będzie obowiązywać od 1 marca 2025 r.

Rząd daje tym samym przedsiębiorcom 3 miesiące na przygotowanie się do wykonywania nowych obowiązków związanych z objęciem akcyzą urządzeń do waporyzacji oraz obowiązywania akcyzowej mapy drogowej. Podatnicy niezarejestrowani dotychczas w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych do 28 lutego 2025 r. będą mieli czas na dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego, natomiast ci zarejestrowani będą mogli złożyć zgłoszenie w zakresie zmiany danych zawartych w zgłoszeniu pierwotnym.

Podsumowanie

Wprowadzenie nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym stanowi istotny krok w regulacji rynku wyrobów tytoniowych, elektronicznych papierosów oraz urządzeń do waporyzacji. Dodanie do wyrobów podlegających opodatkowaniu e-papierosów i podgrzewaczy, a także zwiększenie stawek akcyzy ma na celu nie tylko zwiększenie wpływów do budżetu państwa, ale także ograniczenie dostępności tych wyrobów. Jednocześnie takie zmiany stoją w opozycji do stawek ustalonych w 2022 r. na mocy porozumień z przedsiębiorcami, którzy oczekiwaliby od ustawodawcy pewnej stabilności. W dłuższej perspektywie nowy porządek prawny po nowelizacji może skutkować zmniejszeniem konsumpcji wyrobów tytoniowych, a tym samym poprawą zdrowia publicznego, w szczególności wśród ludzi młodych. Choć projekt ustawy wprowadza liczne zmiany, kluczowym wyzwaniem pozostanie efektywne wdrożenie nowych przepisów oraz monitorowanie ich wpływu na rynek i zachowania konsumentów.

Jeżeli nowe przepisy mogą wpłynąć na sytuację Państwa przedsiębiorstwa, zachęcamy do kontaktu w celu kompleksowej analizy i oceny Państwa sytuacji w związku ze zmianami.