Artykuł 15cb ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: u.p.d.o.p.) umożliwia zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów tzw. hipotetycznych odsetek, czyli odpowiednika odsetek, które podmiot zaliczyłby do kosztów uzyskania przychodu (dalej: KUP), w przypadku korzystania z finansowania zewnętrznego. Kwotę, która może zostać zaliczona do KUP oblicza się jako iloczyn stopy referencyjnej NBP powiększonej o 1p.p. oraz kwoty m.in. zysku przekazanego na kapitał rezerwowy lub zapasowy spółki.

Jak widać, jednym z warunków niezbędnych do zaliczenia hipotetycznych odsetek w KUP jest przekazanie zysku na kapitał rezerwowy lub zapasowy, co następuje w formie uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Z naszej praktyki wynika jednak, że zdarzają się pomyłki i podejmowane są uchwały o pozostawieniu zysku w spółce bez umieszczenia informacji, że ma zostać przekazany na kapitał zapasowy lub rezerwowy. Czy w takiej sytuacji będzie możliwe zwiększenie KUP o wysokość hipotetycznych odsetek? Jeśli nie, czy możliwa jest korekta uchwały, tak aby zaliczenie było możliwe?

Pozostawienie zysków w spółce a hipotetyczne odsetki

Podjęcie uchwały jedynie o pozostawieniu zysków w spółce – bez wskazania, że kwota ma zostać przekazana na kapitał zapasowy lub rezerwowy – może być niewystarczające do skorzystania z dodatkowego zaliczenia do KUP kwoty hipotetycznych odsetek. Warunek przeniesienia środków na wymienione kapitały został bowiem wprost wskazany w art. 15cb u.p.d.o.p.

Czy możliwa jest zmiana podjętej uchwały o podziale zysku?

Niestety nie ma jednolitego stanowiska w zakresie możliwości zmiany raz podjętej uchwały o podziale zysku. Zastanowić się również należy, czy w przypadku braku wskazania w uchwale kapitału, na który ma zostać przekazany podzielony zysk, w ogóle można myśleć o jej zmianie, czy jedynie o naprawieniu oczywistej omyłki.

Przepisy Kodeksu Spółek Handlowych nie zawierają postanowień w tym zakresie, co z drugiej strony można interpretować jako brak ograniczeń dotyczących tej kwestii.

W literaturze prawniczej istnieją rozbieżne poglądy na ten temat. Brak orzeczeń sądowych dodatkowo komplikuje sprawę, przez co nie można jednoznacznie przewidzieć jakie byłoby rozstrzygnięcie ewentualnego sporu sądowego.

Niemniej jednak, skoro pojawiają się głosy akceptujące możliwość zmiany podjętej uchwały o podziale zysku, jeżeli zmiana wynika np. z omyłki pisarskiej, błędu rachunkowego lub z podjęcia decyzji o zmianie wysokości dywidendy z racji chęci wykorzystania tych środków m.in. na działalność inwestycyjną spółki, to akceptowalna powinna być również zmiana uchwały o pozostawieniu zysku w spółce, w której nie wskazano na jaki kapitał pozostawiony zysk ma zostać przekazany. Zmiana uchwały w takiej sytuacji będzie skutkować jedynie na wykonaniu technicznej czynności powodującej zmniejszenie w jednej pozycji oraz wzrost w innej pozycji bilansu spółki w sprawozdaniu finansowym za dany rok. Większe wątpliwości do takiego podejścia można by mieć w sytuacji, w której zmiana podjętej już uchwały uderzałaby w interes spółki oraz stała w sprzeczności z celem, dla którego spółka została zawiązana.

Kiedy można podjąć uchwałę zmieniającą uchwałę o podziale zysku?

Kolejną kwestią, która wymaga rozstrzygnięcia jest to czy uchwałę o podziale zysku można skorygować jedynie na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników odbywającym się raz w roku – czy może taka korekta jest możliwa również na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników?

Kwestia ta również budzi wątpliwości. Co do zasady decyzja o podziale zysku jest przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników. Natomiast czy takie podejście nie jest zbyt rygorystyczne? Jak pokazała pandemia koronawirusa, nie można nie brać pod uwagę przypadku, w którym sytuacja na rynku jest dynamiczna, czego skutkiem może być zmiana sytuacji finansowej spółki, przez co podjęta uchwała na zwyczajnym zgromadzeniu o wypłacie zysku może doprowadzić do niewypłacalności spółki. 

Stanowisko polegające na tym, że uchwała zmieniająca może być podjęta jedynie na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników jest podejściem surowym. Mimo wszystko, trudno byłoby argumentować sprzeczność uchwały z przepisami jedynie na podstawie innego terminu zgromadzenia oraz jego nazwy. Zmiana takiej uchwały w ramach pozostawienia zysku w spółce poprzez przeniesienie zysku na kapitał zapasowy nie stoi w sprzeczności z interesem spółki, można nawet stwierdzić, że jest to działanie w jej interesie.

Wnioski

Jeżeli w latach 2019-2024 podejmowali Państwo decyzję o pozostawieniu zysku w spółce, a nie  skorzystali z przysługującej ulgi podatkowej warto wrócić do rozliczeń w CIT za ten okres, co może przynieść oszczędności, liczone nawet w setkach tysięcy złotych.

W przypadku jeżeli w treści podjętych uchwał pojawiły się błędy, po skonsultowaniu się z prawnikiem w zakresie możliwości ich zmiany, warto z takiej możliwości skorzystać.

Jednakże korygując deklaracje CIT-8 za poprzednie lata przy użyciu wspomnianego mechanizmu, należy pamiętać, że może to wzbudzić uwagę organów podatkowych – w szczególności jeżeli skutkiem będzie wnioskowanie o zwrot zapłaconego wcześniej podatku, a w takiej sytuacji organ podatkowy może zweryfikować nie tylko prawo do zastosowania ulgi, ale całość rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych.