- Nowa definicja budowli i budynku w podatku od nieruchomości – czego możemy się spodziewać?
- Urządzenia o charakterze pomocniczym także są urządzeniami przemysłowymi
- Wniesienie aportu w postaci nieruchomości gruntowej nie uprawnia do pomniejszenia podstawy opodatkowania CIT o „pozostałe koszty” związane są z przedmiotową nieruchomością
- Kwalifikacja wydatków związanych z realizacją projektu deweloperskiego do kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży lokali mieszkalnych
- Kwestia opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków, o którym mowa w art. 24b ust. 1 ustawy o CIT, budynków apartamentowych i domków udostępnianych w ramach świadczonych usług krótkoterminowego pobytu i noclegu
- Spółka prowadząca hotel nie jest spółką nieruchomościową
- Podwyższony podatek od nieruchomości nie od wszystkich firmowych nieruchomości
- Trwałość związania z gruntem obiektu budowlanego
- Skuteczność rezygnacji ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT przy skorzystaniu z prawa pierwokupu. Kwestia uznania aktu pierwokupu za fakturę
- Wyłączenie z VAT zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (dalej: „ZCP”). Kwestia oceny czy sprzedaż nieruchomości nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 tej ustawy, jako kontynuowanie sprzedaży w ramach ZCP
1. Nowa definicja budowli i budynku w podatku od nieruchomości – czego możemy się spodziewać?
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (dalej: „TK”) z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt SK 14/21) wskazał, iż konieczne jest na nowo zdefiniowanie terminu budowli. Wynika to z faktu, że TK uznał dotychczasowe odesłanie do przepisów praw budowlanego za niekonstytucyjne. Termin na wprowadzenie zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: „u.p.o.l.”) upływa z końcem 2024 roku. W dniu 17 czerwca 2024 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji (dalej: „RCL”) został opublikowany projekt ustawy o zmianie u.p.o.l., który odnosi się do tego kluczowego zagadnienia.
Projekt ustawy, opracowany przez Ministerstwo Finansów (dalej: „MF”), wprowadza nową definicję budowli, która zostanie bezpośrednio uregulowana w ustawie podatkowej, bez odwoływania się do prawa budowlanego. Szeroko określono nową definicję budowli: obiekty wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową, części budowlane urządzeń niestanowiących części budowli, części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych, fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń, przy całości techniczno-użytkowej trwale związanej z gruntem. Ważną nowością jest wprowadzenie do u.p.o.l. załącznika z listą budowli (28 pozycji takich jak np. parkingi, silosy, elewatory, linia kablowa, sieć elektroenergetyczna), co miałoby uprościć analizę czy dany obiekt jest budowlą na potrzeby podatku od nieruchomości. Jednak mając na uwadze, że oprócz załącznika za budowle można uznać także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową, części budowlane…, należy mieć na uwadze to, że skoro obiekt nie został wymieniony w załączniku nie oznacza to, że nie powinien być on potraktowany jako budowla dla celów podatku od nieruchomości.
Pojawia się również wątpliwość, jak rozumieć informację przedstawioną w uzasadnieniu do tego projektu: umieszczenie budowli lub jej części w budynku nie oznacza, iż przedmiotem opodatkowania jest wyłącznie budynek, z pominięciem obiektu znajdującego się w jego wnętrzu. Jeżeli w budynku położona jest budowla lub jej część niestanowiąca integralnej części tego budynku, to stanowi odrębny od budynku przedmiot opodatkowania, a więc jak rozróżnić kiedy budowla stanowi integralną część budynku, a kiedy nie. Co więcej jest to ewidentny wytrych legislacyjny służący możliwości nadmiernej interpretacji pro fiskalnej przepisów – a więc wprost niezgodny z ww. wyrokiem TK.
Wraz z nową definicją budowli, MF przedstawiło również nową definicję budynku, mając na celu zachowanie spójności przepisów. Przedmiotem opodatkowania w tym przypadku będzie budynek wraz z instalacjami umożliwiającymi jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem. Nowa definicja budynku jest zbliżona do regulacji zawartych w prawie budowlanym.
W kwestii garaży, MF proponuje ujednolicenie ich opodatkowania, przy czym garaż wielostanowiskowy wchodzący w skład budynku mieszkalnego ma być uznawany za integralną część tego budynku i opodatkowany odpowiednio.
Pomimo deklarowanego przez MF dążenia do wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych oraz zachowania fiskalnego status quo, dostrzegamy potencjalne możliwości zmiany w opodatkowaniu budowli w zakresie tego co było deklarowane w bieżących roku, a co nas czeka w 2025 r. Zgodnie z orzecznictwem TK, minimalny okres vacatio legis dla zmian w ustawach podatkowych regulujących podatki, których okresem rozliczeniowym jest rok kalendarzowy, wynosi jeden miesiąc. Oznacza to, że zmiany przepisów definiujących pojęcia budowli i budynku muszą zostać uchwalone do końca listopada 2024 roku, aby mogły obowiązywać od 1 stycznia 2025 roku. Należy zwrócić także uwagę, że projekt jest na etapie konsultacji i jego kształt może się jeszcze zmienić. Projekt ustawy dostępny jest pod linkiem: Projekt (rcl.gov.pl)
2. Urządzenia o charakterze pomocniczym także są urządzeniami przemysłowymi
Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) w wyroku z dnia 22 lutego 2024 r. (sygn. akt II FSK 714/21) zakwalifikował maty drogowe prowadzące do wiatraków jako urządzenia przemysłowe. Jako urządzenia pomocniczo wykorzystywane w przemyśle energetycznym, służą do transportowania, co powoduje konieczność uznania ich za mające charakter przemysłowy.
Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się budową elektrowni wiatrowych. Wynajmowała ona od niemieckiego podmiotu maty, by ułożyć z nich tymczasowe drogi na terenie farmy wiatrowej. Są one niezbędne do dojazdu przez pola pojazdom dostarczającym komponenty do wiatraków. Spółka dysponuje certyfikatem rezydencji podatkowej niemieckiego kontrahenta i liczyła, że nie musi pobierać podatku u źródła (WHT) od wynagrodzeń wypłacanych kontrahentowi niemieckiemu za wynajem paneli i mat. Uważała, że nie są one urządzeniami przemysłowymi w rozumieniu polsko-niemieckiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania (UPO) oraz ustawy o CIT. Nie zgodził się ze stanowiskiem spółki Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”), stwierdzając, że pojęcie urządzenia przemysłowego należy rozumieć szeroko. Farmy wiatrowe należy postrzegać jako jeden z elementów przemysłu elektroenergetycznego. Organ uznał, że płatności na rzecz niemieckiego kontrahenta za najem paneli i mat są należnościami licencyjnymi (art. 12 ust. 3 polsko-niemieckiej UPO). Spółka jako płatnik musi więc pobierać i odprowadzać WHT od należności wypłaconych wynajmującemu. Podatnik nie zgodził się z takim rozstrzygnięciem organu i po zaskarżeniu interpretacji indywidualnej, została ona uchylona w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu (dalej: „WSA”) (sygn. akt I SA/Po 794/20). Sąd I instancji orzekł, że fiskus błędnie i zbyt szeroko zinterpretował pojęcie urządzenia przemysłowego. Wskazał co więcej, że panele i maty ułożone tymczasowo na drogach dojazdowych nie są związane z przemysłową produkcją dóbr, a w związku z tym nie należy ich traktować jako urządzenia przemysłowe. Z rozstrzygnięciem sądu I instancji nie zgodził się jednak ostatecznie NSA. Opowiedział się on za szerokim rozumieniem pojęcia urządzenia przemysłowego i zaliczeniem do urządzeń przemysłowych także środków transportu. NSA uznał, że farma wiatrowa przemysłowo wytwarza energię elektryczną, a więc urządzeniami przemysłowymi są także maty i panele utwardzające tymczasowo drogę, umożliwiające transport komponentów do turbin wiatrowych. Pojęcie „urządzeń przemysłowych” obejmuje wszelkie urządzenia wykorzystywane w profesjonalnym obrocie, przy czym muszą być one związane z działalnością danego podmiotu, ale nie muszą być one wykorzystywane bezpośrednio w procesie produkcyjnym.
3. Wniesienie aportu w postaci nieruchomości gruntowej nie uprawnia do pomniejszenia podstawy opodatkowania CIT o „pozostałe koszty” związane są z przedmiotową nieruchomością
DKIS w wydanej 23 lutego 2024 r. interpretacji indywidualnej (znak: 0111-KDIB2-1.4010.547.2023.2.BJ) uznał, że wniesienie aportu w postaci nieruchomości gruntowej nie stanowi podstawy do pomniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem CIT o „pozostałe koszty” związane z tą nieruchomością.
Wnioskodawca przedstawił stan faktyczny, w którym spółka nabyła nieruchomość gruntową, którą później wniosła jako aport do innej spółki w zamian za objęcie udziałów. Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem, czy ma on możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania CIT o „pozostałe koszty” związane z nieruchomością, tj. koszty opinii geotechnicznych, koszty usług geodezyjnych, wycena nieruchomości, opłata skarbowa związana z planem zagospodarowania, wstępny projekt koncepcyjny. DKIS w wydanej interpretacji indywidualnej wskazał, że w niniejszej sprawie kosztem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 15 ust. 1j pkt 1 ustawy o CIT, będzie wartość początkowa nieruchomości gruntowej wniesiona aportem. Podkreślił jednocześnie, że „pozostałe koszty” związane z nieruchomością, takie jak koszty opinii geotechnicznych czy wycena nieruchomości, nie są bezpośrednio związane z aportem gruntu, lecz z całym procesem inwestycyjnym. Nie można więc uznać tych wydatków za koszty uzyskania przychodu.
4. Kwalifikacja wydatków związanych z realizacją projektu deweloperskiego do kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży lokali mieszkalnych
Moment rozpoznania kosztu może decydować o tym, czy deweloper będzie mógł odliczyć wydatek poniesiony na realizację projektu deweloperskiego. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 13 marca 2024 r. (sygn. akt III SA/Wa 2491/23) wskazano, że tego typu koszty są kosztem bezpośrednim inwestycji.
W interpretacji indywidualnej z 25 września 2023 r. (znak: 0114-KDIP2-2.4010.399.2023.1.IN) DKIS uznał, że konstrukcja kosztów uzyskania przychodów, określona w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, oparta jest na klauzuli generalnej, która stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tejże ustawy. Warunkiem uznania wydatków za koszt uzyskania przychodów jest występowanie związku przyczynowo skutkowego pomiędzy wydatkiem a przychodem. Obowiązkiem podatnika jako odnoszącego korzyść, z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu, a także właściwe udokumentowanie tego wydatku. Organ podatkowy w interpretacji indywidualnej uzasadniał, że wszelkie wydatki ponoszone przez podatnika można zakwalifikować jako bezpośrednie, tj. prowadzące wprost do uzyskania przychodu, a także pośrednie, związane z funkcjonowaniem firmy jako całości. Podział ten znajduje odzwierciedlenie w przepisach art. 15 ust. 4 i 4d ustawy o CIT, które nakazują, co do zasady, odnosić koszty bezpośrednie do kosztów uzyskania przychodów w chwili powstania przychodu, zaś inne niż bezpośrednie – w momencie ich poniesienia. WSA w Warszawie w wyroku z dnia 13 marca 2024 r. (sygn. akt III SA/Wa 2491/23) uchylił interpretację DKIS i wskazał, że tego typu koszty są kosztem bezpośrednim inwestycji. Brak jest wciąż pisemnego uzasadnienia wyroku, jednak z motywów ustnych rozstrzygnięcia wybrzmiewa inne stanowisko niż przedstawione przez DKIS.
5. Kwestia opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków, o którym mowa w art. 24b ust. 1 ustawy o CIT, budynków apartamentowych i domków udostępnianych w ramach świadczonych usług krótkoterminowego pobytu i noclegu
DKIS w wydanej 14 marca 2024 r. interpretacji indywidualnej (znak: 0111-KDIB2-1.4010.26.2024.1.KK) zajął stanowisko, że usługi hotelarskie polegające na udostępnianiu apartamentów i domków na krótkie pobyty podlegają opodatkowaniu podatkiem od przychodów z budynków.
Wnioskodawcą w sprawie była spółka specjalizująca się w świadczeniu usług hotelarskich. Przedmiotem jej działalności było udostępnianie miejsc noclegowych w budynkach, w których zlokalizowane były apartamenty, a także w domkach. Oferta skierowana była głównie do turystów i osób szukających krótkoterminowego zakwaterowania. Usługi te były świadczone w różnych lokalizacjach na terenie Polski. Obiekty udostępniane gościom były zgłoszone do ewidencji obiektów świadczących usługi hotelarskie. Wniosek o wydanie interpretacji dotyczył opodatkowania budynków apartamentowych i domków wykorzystywanych do świadczenia usług hotelarskich podatkiem od przychodów z budynków, określonym w art. 24b ust. 1 ustawy o CIT. Spółka stała na stanowisku, że świadczone usługi nie są tożsame z oddaniem nieruchomości do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, co byłoby kluczowym warunkiem koniecznym do opodatkowania tych obiektów podatkiem od przychodów z budynków. Wnioskodawca argumentował, że jego działalność polega na zapewnieniu krótkotrwałego zakwaterowania i noclegu. DKIS przyjął niekorzystne dla wnioskodawcy stanowisko w tej sprawie. Wyjaśnił, że usługi hotelarskie świadczone przez spółkę w istocie kwalifikują się jako działalność podobna do najmu, co czyni je przedmiotem opodatkowania podatkiem od przychodów z budynków, zgodnie z art. 24b ust. 1 ustawy o CIT. Fiskus wskazał na charakter umowy hotelowej jako umowy mieszanej, łączącej elementy różnych typów umów, w tym najmu. Organ podatkowy podkreślił, że z punktu widzenia nabywcy usługi hotelowej, najważniejszym elementem jest właśnie usługa zakwaterowania, co przybliża tę działalność do najmu. Zgodnie z art. 24b ust. 1 ustawy o CIT podatek dochodowy od przychodu ze środka trwałego będącego budynkiem, który spełnia wymienione tam kryteria, wynosi 0,035% podstawy opodatkowania za każdy miesiąc.
6. Spółka prowadząca hotel nie jest spółką nieruchomościową
WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 19 marca 2024 r. (sygn. akt I SA/Gd 43/24) orzekł, że umowa, na podstawie której podatnik zobowiązuje się do świadczenia usług hotelarskich, nie spełnia definicji umowy podobnej do umowy najmu, dzierżawy lub leasingu. W konsekwencji, spółka świadcząca usługi hotelarskie na podstawie takiej umowy nie może zostać uznana za spółkę nieruchomościową.
Przedmiotowa sprawa dotyczyła spółki, która w zabytkowym spichlerzu świadczy usługi hotelowe oraz gastronomiczne. Dodatkowo we własnych salach konferencyjnych organizuje konferencje i eventy z obsługą cateringową. Do aktywów spółki należy przede wszystkim zabytkowy spichlerz, w którym spółka świadczy usługi. W 2022 r. jej przychody z usług hotelarskich przekroczyły 53% jej przychodów ogółem. Spółka spełniła tym samym dwa pierwsze warunki przewidziane w definicji spółki nieruchomościowej z ustawy o CIT, tj.: co najmniej 50% jej aktywów stanowiła wartość nieruchomości położonych na terytorium Polski, a ich wartość rynkowa przekraczała 10 mln zł. Sporne pozostało jedynie zaklasyfikowanie trzeciego warunku – czy spółka świadczy usługi o podobnym charakterze jak umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy, leasingu. Gdyby tak było, a uzyskane w tym zakresie przychody stanowiłyby co najmniej 60% przychodów podatkowych, to firma zostałaby uznana za spółkę nieruchomościową. Spółka uważała, że nie spełnia tego warunku, bo – jak argumentowała – świadczenie usług hotelarskich nie następuje na podstawie umowy, która mogłaby zostać uznana za podobną do najmu lub dzierżawy. Wskazała, że głównym celem tej usługi nie jest udostępnienie powierzchni lokalu, ale uzyskanie przez gości całego pakietu świadczeń. Innego zdania był DKIS – w interpretacji indywidualnej z dnia 26 października 2023 r. (znak: 0114-KDIP2-1.4010.379.2023.2.MW), który stwierdził, że umowa hotelowa jest umową nienazwaną, mieszaną, która zawiera w sobie elementy umowy najmu. Tym samym jest podobna do umowy najmu i za taką należy w tym przypadku ją uznać. Sprawa trafiła do WSA w Gdańsku, który w wyroku z dnia 19 marca 2024 r., sygn. akt I SA/Gd 43/24 (orzeczenie nieprawomocne) uchylił tę interpretację. Sąd administracyjny orzekł, że wbrew twierdzeniom fiskusa trudno uznać usługę hotelarską jako podobną do umów najmu, dzierżawy lub leasingu. Zdaniem sądu trudno znaleźć jakąkolwiek analogię definicji i przesłanek umowy najmu, dzierżawy, leasingu zawartych w kodeksie cywilnym do usługi hotelowej świadczonej przez spółkę.
7. Podwyższony podatek od nieruchomości nie od wszystkich firmowych nieruchomości
Jak uznał WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 13 lutego 2024 r. (sygn. akt I SA/Rz 644/23) przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą, dla której w uchwale Rady miejskiej przewidziana jest podwyższona stawka podatku od nieruchomości, zobowiązany jest do jej stosowania wyłącznie w odniesieniu do budynków i gruntów bezpośrednio związanych z tą działalnością.
Orzeczenie sądu administracyjnego dotyczyło spółki, której określono stawkę kwalifikowaną (podwyższoną) w podatku od nieruchomości dla budynków i gruntów w zakresie kodów PKD wskazanym w uchwale Rady miejskiej. W przypadku spółki była to produkcja pozostałych mebli (PKD 31.09.Z). Zgodnie z art. 5 ust. 2 i ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych istnieje możliwość różnicowania stawki podatków dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania – może to czynić organ uchwałodawczy, w tym przypadku Rada miejska. Główny profil działalności gospodarczej spółki pokrywa się z określonym w uchwale radnych, od którego należy płacić podatek w podwyższonej stawce. Początkowo spółka czyniła tak w odniesieniu do wszystkich posiadanych przez siebie nieruchomości. Po dokładniejszym przeanalizowaniu stanu faktycznego uznała, że nie powinna płacić podwyższonej stawki podatku od nieruchomości od tych, które tylko pośrednio są wykorzystywane do produkcji mebli. Spółka złożyła w związku z tym wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Prezydent miasta jako organ właściwy dla podatku od nieruchomości – odmówił stwierdzenia nadpłaty, uznając, że spółka słusznie płaciła podatek według podwyższonej stawki. Tego samego zdania był organ II instancji – Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej: SKO). Spółka nie zgodziła się z takim stanowiskiem i złożyła skargę do sądu administracyjnego. W skardze do WSA w Rzeszowie spółka zwróciła przede wszystkim uwagę na treść uchwały – radni wprost w niej wskazali, że kwalifikowana (podwyższona) stawka podatku dotyczy nieruchomości wykorzystywanych bezpośrednio do wskazanych punktów PKD działalności gospodarczej tj. w tym przypadku „produkcji pozostałych mebli”. Argumentowała tym samym, że stanowisko fiskusa jest naruszeniem treści uchwały. Z argumentami spółki zgodził się WSA w Rzeszowie. Sąd przypomniał, że radni odwołali się w uchwale do odpowiedniego kodu PKD, a rozporządzenie Rady Ministrów w tej sprawie zawęża zakres działalności gospodarczej tylko do określonych procesów, które zmierzają bezpośrednio do wytworzenia danego produktu. Jak zaznaczył sąd, wprowadzenie do uchwały gminnej podwyższonej stawki podatku przy zastosowaniu kryterium rodzaju prowadzenia działalności gospodarczej nie może skutkować automatycznym jej zastosowaniem do wszystkich gruntów i budynków będących w posiadaniu spółki, która prowadzi również inną działalność gospodarczą. Sąd podkreślił w uzasadnieniu, że zarówno wykładnia literalna, jak i wspierająco celowościowa, prowadzą do jednoznacznego wniosku, że opodatkowaniu stawką kwalifikowaną podlegają wyłącznie te grunty i budynki, które są bezpośrednio powiązane w tej sprawie z danym kodem PKD.
8. Trwałość związania z gruntem obiektu budowlanego
WSA w Szczecinie w wyroku z dnia 20 marca 2024 r. (sygn. akt I SA/Sz 692/23) orzekł, że pojęcie trwałości związku obiektu budowlanego z gruntem nie jest równoznaczne z pojęciem jego nierozerwalności. Możliwość fizycznego przesunięcia obiektu nie wyklucza jego trwałego związku z gruntem.
W toku postępowania gminny organ podatkowy ustalił, że spółka jest posiadaczem obiektów budowlanych w postaci nośników reklamowych. Uznały, że tablice, w których części budowlana może zostać uznana za trwale związaną z gruntem, stanowią całość użytkową. Sporne, wolnostojące tablice reklamowe zainstalowane na konstrukcji nośnej umocowanej na fundamentach należy rozumieć jako całość przeznaczoną i służącą do ekspozycji reklamy wraz z wszystkimi elementami konstrukcyjnymi. Pogląd organów podatkowych I instancji podzieliło także SKO. Dopiero WSA w Szczecinie w wyroku uchylającym ich decyzje uznał, że cecha trwałego związania z gruntem odnosi się do kwestii techniczno-użytkowych. Sąd wskazał dokładnie, że sprowadza się to do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym. Chodzi m.in. o aktywności mogące zniszczyć, spowodować przesunięcie czy przemieszczenie na inne miejsce. O tym czy dane urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem, czy też nie jest z nim trwale związane, nie decyduje więc jedynie technologia wykonania fundamentu bądź możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce. Kluczowe jest łączne ustalenie organu podatkowego. Musi on brać pod uwagę wielkość tego urządzenia, konstrukcję, przeznaczenie, a także czy względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania. Organy podatkowe nie mogą abstrahować od konkretnej konstrukcji danego urządzenia, jego wielkości i przeznaczenia, które determinują rodzaj związania z gruntem. Fakt, że nośnik reklamowy jest montowany z elementów gotowych, które mogą być rozmontowane i przeniesione w inne miejsce, nie wyklucza tego, że jest on trwale związany z gruntem. Jak podkreślił sąd administracyjny, żaden z przepisów prawa budowlanego nie uzależnia kwalifikacji obiektu od metody, techniki i technologii jego wykonania, czy od tego, że w każdej chwili może on być rozebrany.
9. Skuteczność rezygnacji ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT przy skorzystaniu z prawa pierwokupu. Kwestia uznania aktu pierwokupu za fakturę
Jak orzekł WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 22 lutego 2024 r. (sygn. akt I SA/Wr 713/23) oświadczenie dot. rezygnacji ze zwolnienia z podatku VAT przy sprzedaży nieruchomości, złożone przez strony zawieranej umowy przedwstępnej, jest skuteczne również wobec podmiotu korzystającego z prawa pierwokupu.
Sprawa dotyczyła spółki, która wystąpiła o interpretację indywidualną dotyczącą VAT związaną z nabyciem prawa pierwokupu gruntu. Właściciel zawiadomił spółkę, że zawarł z innym podmiotem przedwstępną umowę sprzedaży. Umowa ta przewidywała, że strony przed transakcją złożą fiskusowi oświadczenie, że rezygnują ze zwolnienia tej dostawy z VAT wybierając opodatkowanie stawką 23% VAT. Spółka postanowiła skorzystać z przysługującego jej prawa pierwokupu i złożyła oświadczenie o zamiarze opodatkowania tej transakcji. Jak zadeklarowała skorzystanie z prawa pierwokupu, właściciel gruntu wystawił na nią fakturę VAT. Opiewała ona na uzgodnioną wcześniej kwotę transakcji, ale była wystawiona ze stawką 0% VAT. Spółka uważała, że wystawiona przez dostawcę faktura VAT jest wadliwa. Mimo to sądziła, że przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego, gdyż wszystkie niezbędne do tego informacje znajdowały się w akcie pierwokupu, który w tym wypadku należy uznać za fakturę. DKIS dnia 09 czerwca 2023 r. w wydanej interpretacji indywidualnej (znak: 0111-KDIB3-1.4012.179.2023.1.KO) zajął niekorzystne dla spółki stanowisko, uznając, że sprzedawca wystawił fakturę, która nie zawierała wyszczególnionego VAT. Fiskus podkreślił, że akt pierwokupu jest umową i nie stanowi w świetle ustawy o VAT dokumentu, który dawałby podstawę do odliczenia podatku naliczonego. Taki dokument w opinii organu podatkowego nie jest też fakturą VAT. WSA we Wrocławiu w wyroku (sygn. akt I SA/Wr 713/23) nie podzielił poglądów DKIS i uchylił tę interpretację indywidualną. W uzasadnieniu sąd administracyjny odwołał się do istoty prawa pierwokupu jako instytucji prawa cywilnego. Podkreślił, że skorzystanie z prawa pierwokupu oznacza zawarcie takiej umowy między właścicielem nieruchomości a uprawnionym. Spółka wkroczyła tym samym do transakcji między pozostałe dwa podmioty, zastępując jeden z nich. Weszła w ogół praw i obowiązków, na tym więc, jak pokreślił sąd, polega dokładnie prawo pierwokupu. Sąd podsumował, że podmiot korzystający z prawa pierwokupu przy sprzedaży nieruchomości ma możliwość rezygnacji ze zwolnienia w podatku VAT za pomocą złożenia oświadczenia przez zbywcę ze wskazaniem jako nabywcy osoby trzeciej. Orzeczenie WSA we Wrocławiu w tej sprawie jest nieprawomocne.
10. Wyłączenie z VAT zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (dalej: „ZCP”). Kwestia oceny czy sprzedaż nieruchomości nie będzie podlegała przepisom ustawy o VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 tej ustawy, jako kontynuowanie sprzedaży w ramach ZCP
W interpretacji indywidualnej (znak: 0114-KDIP1-1.4012.72.2024.1.AKA) z dnia 25 marca 2024 r. DKIS pochylił się nad kwestią wyłączenia z VAT zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Wnioskodawcą była spółka prowadząca głównie działalność handlową. Prowadzona była także produkcja konstrukcji stalowych w wyodrębnionej komórce organizacyjnej spółki (wpisanej do KRS jako jej oddział). Do oddziału tego przypisane były oddzielne składniki niematerialne, w tym zobowiązania przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych. W rozpatrywanej sprawie organ podatkowy uznał, że transakcja obejmująca sprzedaż nieruchomości nie będzie stanowiła zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego, ani ZCP, której definicję zawiera art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Tym samym do sprzedaży tej przepis art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania bez względu na fakt, że nabywca skorzysta z prawa pierwokupu wynikającego z umowy dzierżawy. Organ stwierdził ponadto, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 tej ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem VAT zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa. W związku z powyższą interpretacją indywidualną, warto zwrócić uwagę na nieruchomość mogącą być zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa.
