Metoda „koszt plus” – określana również jako metoda rozsądnej marży – jest jedną z podstawowych metod weryfikacji cen transferowych. Wykorzystywana jest w celu kalkulacji wynagrodzenia podmiotów, które zajmują się prostą, rutynową działalnością produkcyjną lub usługową. Wyliczona cena ma za zadanie pokryć koszty związane z wytworzeniem danych produktów lub usług oraz zapewnić zysk na rynkowym poziomie. Poniżej postaramy się przybliżyć założenia i zastosowanie tej metody.

Na czym koncentruje się metoda koszt plus?

Przede wszystkim metoda koszt plus skupia się na analizie kosztów (bazy kosztowej), które zostały poniesione przez podmiot uczestniczący w transakcji, np. w związku z transakcją sprzedaży wytwarzanego produktu. Ustalenie ceny opiera się na dodaniu do tych kosztów rynkowego narzutu, którego wysokość zależy od  funkcji, ryzyk oraz aktyw zaangażowanych w danej transakcji przez ten podmiot. Wspomniana baza kosztowa, która podlega analizie, to:

• suma kosztów bezpośrednio związanych z wytworzeniem we własnym zakresie lub nabyciem przedmiotu transakcji kontrolowanej (np. koszty wynagrodzeń lub koszt zakupionych materiałów), czyli z bazy kosztowej wyłączone zostają koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży oraz koszty wydziałowe, albo
• suma kosztów bezpośrednio lub pośrednio związanych z wytworzeniem we własnym zakresie lub nabyciem przedmiotu transakcji kontrolowanej.

Równie ważne jak właściwe obliczenie bazy kosztowej jest prawidłowe przeprowadzenie analizy funkcjonalnej, od której w dużej mierze zależy m.in. wysokość narzutu. W przypadku jej błędnego wykonania istnieje ryzyko nieprawidłowego uznania, że opisywana metoda jest właściwa do wyceny tej transakcji. Metodę koszt plus należy stosować przede wszystkim w odniesieniu do podmiotów posiadających prostszy profil funkcjonalny, tj. do podmiotów, które angażują przykładowo proste aktywa w postaci linii produkcyjnej z podstawowym know-how. W przypadku podmiotu, który posiada innowacyjną linię produkcyjną z wyspecjalizowanym, unikalnym know-how, nie będzie możliwe zastosowanie tej metody. Ważne jest również posiadanie wiarygodnych oraz klarownych danych porównawczych.

Podsumowując powyższe, metoda koszt plus jest możliwa do zastosowania między innymi w transakcjach, w których:

• mamy produkcję kontraktową (np. przy produktach standaryzowanych),
• świadczone są usługi przerobu półproduktów,
• dystrybucja o ograniczonym ryzyku (prostszy profil funkcjonalny),
• świadczone są usługi o niskiej wartości dodanej (metoda koszt plus może znaleźć zastosowanie przy safe harbour).

Jak określić narzut zysku?

Narzut zysku to wartość, którą chcemy obliczyć w celu weryfikacji czy cena została ustalona na poziomie rynkowym. Jest on dodawany do bazy kosztowej w celu ustalenia ceny sprzedaży jakiegoś towaru lub usługi. W przypadku metody koszt plus, narzut jest określany przeważnie procentowo. Wzór na obliczenie narzutu zysku w ujęciu procentowym wygląda następująco:

Innymi słowy, ustala się go na podstawie ustalonej bazy kosztowej poprzez porównanie z poziomem zysku, jaki ten sam podmiot stosuje w podobnych transakcjach z podmiotami niezależnymi (porównanie wewnętrzne), albo z zyskiem stosowanym w podobnych transakcjach przez podmioty niezależne (porównanie zewnętrzne). Porównanie wewnętrzne, ze względu na dostępność i spójność danych, jest uznawane za metodę dającą najlepsze wyniki w ustalaniu ceny transferowej, o ile transakcje kontrolowane są porównywalne z transakcjami niekontrolowanymi.

Plusy i minusy metody koszt plus

Jako zalety opisywanej metody można wskazać m.in.:

• odporność na różnice w cechach dóbr i usług, co sprawia, że jest stosunkowo uniwersalna
  i elastyczna,
• łatwość zastosowania, szczególnie gdy dostępne są dane porównawcze, co ułatwia szybkie
  i efektywne ustalanie cen,
• pełna dostępność danych w przypadku porównań wewnętrznych, co zwiększa wiarygodność analizy,
• zapewnienie stabilnego poziomu wynagrodzenia przy zachowaniu porównywalności transakcji.

Natomiast wady tej metody to m.in.:

• ograniczona przydatność w przypadku transakcji o złożonych profilach funkcjonalnych lub nietypowych operacjach,
• trudności w weryfikacji porównywalnej bazy kosztowej w porównaniach zewnętrznych, co może prowadzić do błędnych wniosków,
• komplikacje związane z różnym ujęciem księgowym (np. różne warianty RZiS, różnice w ujęciu kosztów),
• założenie, że poziom kosztów odzwierciedla cenę, może być niewłaściwe, ponieważ ceny na rynku mogą znacząco różnić się od kosztów produkcji, np. ze względu na trendy rynkowe, sytuację geopolityczną lub poziom technologiczny.

Ocena metody koszt plus

Podsumowując, metoda koszt plus stanowi istotne narzędzie w zarządzaniu cenami transferowymi, oferując wiele zalet, takich jak odporność na różnice w cechach dóbr i usług oraz łatwość zastosowania, zwłaszcza przy dostępności danych porównawczych. Jednakże jej ograniczenia, takie jak trudności w weryfikacji porównań zewnętrznych i założenie, że koszty odzwierciedlają ceny, mogą prowadzić do błędnych wniosków. Dlatego też ważne jest, aby stosować tę metodę ostrożnie i uwzględniać jej ograniczenia, a także rozważyć alternatywne podejście w zależności od specyfiki transakcji i rynku. Pomimo pewnych wyzwań, metoda koszt plus nadal pozostaje ważnym narzędziem w zapewnianiu zgodności z przepisami dotyczącymi cen transferowych i minimalizacji ryzyka podatkowego dla przedsiębiorstw działających na arenie międzynarodowej.