TSUE w wyroku wydanym 3 kwietnia 2025 r. (sygn. C-213/24 Grzera) uznał, że małżeństwo może zostać uznane za podatnika VAT. Jest to przełomowy wyrok, który zmienia dotychczasowe podejście organów podatkowych.
Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła sprzedaży nieruchomości (działek stanowiących grunty rolne) należących do małżonków. Osoby te stały się właścicielami szeregu działek gruntu rolnego w 1989 roku. W 2011 roku małżonkowie podjęli decyzję o sprzedaży działek. W tym celu udzielili pełnomocnictwa zleceniobiorcy, upoważniając go do działania w ich imieniu przed różnymi organami (w celu podejmowania czynności, które miały na celu sprzedaż nieruchomości). Działki zostały sprzedane w latach 2017–2021.
Rozstrzygnięcie TSUE
TSUE uznał, że działania podejmowane przez małżeństwo stanowią czynności realizowane w ramach działalności gospodarczej i powinny podlegać opodatkowaniu VAT. Małżeństwo uważało wykonywane czynności za zarządzanie majątkiem osobistym, które nie podlega opodatkowaniu VAT.
Sprawa została skierowana do WSA we Wrocławiu, który skierował pytania prejudycjalne do TSUE.
TSUE wskazał, że w przedmiotowej sprawie zostały podjęte czynności, które można zakwalifikować jako aktywne działania związane z obrotem nieruchomościami, przy użyciu środków podobnych do tych, które wykorzystują osoby profesjonalnie zajmujące się obrotem nieruchomościami.
Drugie pytanie prejudycjalne dotyczyło również ustalenia czy za podatnika prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą należy uznać odrębnie każdego z małżonków będących współwłaścicielami, czy też wspólność ustawową istniejącą między małżonkami (współwłaścicielami gruntów). TSUE wskazał, że pojęcie „podatnika” ma szerokie znaczenie i tym samym uznał, że podatnikiem VAT jest małżeństwo. TSUE wskazał, że analizowany przepis nie sprzeciwia się uznaniu za podatnika prowadzącego samodzielnie działalność gospodarczą wspólności ustawowej istniejącej między małżonkami będącymi współwłaścicielami, jeżeli małżonkowie ci jawią się względem osób trzecich jako dokonujący razem stanowiącej działalność gospodarczą transakcji sprzedaży gruntów należących do tej wspólności, a rzeczona wspólność ponosi ryzyko gospodarcze związane z wykonywaniem tej działalności.
TSUE wskazał na możliwość uznania za podatnika podmiotu będącego w małżeńskiej wspólności ustawowej w przypadku spełnienia określonych warunków. Wśród tych warunków należy wyróżnić następujące:
- małżonkowie jawią się względem osób trzecich jako podmioty wspólnie dokonujące transakcji sprzedaży stanowiącej działalność gospodarczą,
- grunty należą do majątku wspólnego małżonków i
- małżonkowie wspólnie ponoszą ryzyko gospodarcze związane z transakcją.
Konsekwencje wyroku TSUE
Wyrok jest rewolucyjny i różni się od dotychczasowej praktyki polskich organów podatkowych, które do tej pory uważały, że każdy z małżonków może być odrębnym podatnikiem VAT. Wyrok może mieć znaczenie między innymi dla małżonków dokonujących sprzedaży nieruchomości, które dotychczas stanowiły majątek prywatny, a także dla małżonków wynajmujących nieruchomości.
Na bieżąco monitorujemy praktykę organów podatkowych w zaprezentowanej tematyce. Jeżeli chcieliby uzyskać Państwo więcej informacji, zapraszamy do kontaktu z ekspertami Nexia Advicero.
