Kryptowaluty, z Bitcoinem na czele, zrewolucjonizowały świat finansów od momentu swojego powstania w 2009 roku. Początkowo postrzegane jako techniczna ciekawostka, szybko zdobyły popularność dzięki decentralizacji, anonimowości transakcji i potencjałowi do osiągania wysokich zysków. W ciągu nieco ponad dekady kryptowaluty stały się nie tylko narzędziem inwestycyjnym, ale także sposobem na szybkie i bezpieczne przekazywanie środków na całym świecie.
Darowizna kryptowaluty, mimo jej cyfrowej natury, jest traktowana podatkowo tak jak darowizna innych aktywów (jak np. akcji, udziałów, samochodu, nieruchomości), co oznacza konieczność zgłoszenia tego faktu do urzędu skarbowego oraz możliwe powstanie zobowiązania podatkowego po stronie obdarowanego.
Obowiązek opodatkowania oraz stawki podatku od darowizn
Na wstępie warto zaznaczyć, że kwestia opodatkowania oraz zadeklarowania darowizny w postaci kryptowaluty nie jest jednoznaczna. Zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi, opodatkowaniu podlegają darowizny praw majątkowych (do których można zaliczyć kryptowaluty), jeśli ich miejscem wykonywania jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Warto jednak zauważyć, że kryptowaluta oraz „portfel”, w którym jest przechowywana, nie znajdują się fizycznie na terytorium RP tylko są częścią zdecentralizowanej globalnej sieci. Niemniej jednak, w przypadku otrzymania takiej darowizny przez obywatela RP, brak jej opodatkowania oraz zadeklarowania może prowadzić do ryzyka zakwestionowania tego działania przez organy podatkowe. Dlatego, dla bezpieczeństwa, warto udokumentować otrzymanie takiej darowizny.
Podatek od darowizn kryptowaluty zależy od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym, który determinuje, do której grupy podatkowej należą. Jest on obliczany według trzech grup podatkowych, które zależą od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym:
Grupa I – obejmuje najbliższą rodzinę, np. małżonków, dzieci, rodziców. W przypadku darowizn do 36 120 zł, nie płaci się podatku. Opodatkowanie ewentualnej nadwyżki należy opodatkować w następujący sposób:
- 3% (do 11 833 zł),
- 355 zł oraz 5% (od 11 833 zł do 23 665 zł),
- 946,60 zł oraz 7% (powyżej 23 665 zł).
Grupa II – obejmuje dalszych krewnych, takich jak m.in. rodzeństwo, ciotki, wujkowie. Tutaj kwota wolna od podatku wynosi 27 090 zł. W przypadku Grupy II opodatkowanie nadwyżki jest wyższe niż w przypadku Grupy I a podatek wynosi następująco:
- 7% (do 11 833 zł),
- 828,40 zł i 9% (od 11 833 zł do 23 665 zł), oraz
- 1893,30 zł i 12% (powyżej 23 665 zł).
Grupa III – dotyczy osób niespokrewnionych. Kwota wolna to 5733 zł, a podatek, który należy zapłacić od nadwyżki wynosi odpowiednio:
- 12% (do 11 833 zł),
- 1420 zł i 16% (od 11 833 zł do 23 665 zł),
- 3313,20 zł i 20% (powyżej 23 665 zł).
Zgłoszenie darowizny a brak powstania obowiązku opodatkowania
W tym miejscu warto wspomnieć, że część osób zaliczanych do wyżej wspomnianej Grupy 1, należy jednocześnie do potocznie zwanej „Grupy 0”. Jeżeli obdarowany otrzyma darowiznę od osoby z tej grupy, do której zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo ojczyma oraz macochę, może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Taka osoba, jeżeli zgłosi nabycie własności kryptowaluty w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na formularzu SD-Z2 nie będzie miała obowiązku płacenia od tej darowizny podatku, nawet w przypadku przekroczenia ustawowych progów. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku, obdarowany traci prawo do zwolnienia podatkowego i może zostać obciążony sankcyjnym podatkiem, który wynosi 20%.
Co należy zrobić, jeśli darowizna podlega opodatkowaniu?
W przypadku otrzymania kryptowalut o wartości przekraczającej progi kwoty wolnej od opodatkowania, osoba obdarowana ma obowiązek zgłoszenia otrzymania darowizny na zeznaniu SD-3. Jeżeli obowiązek nie zostanie wypełniony, sankcje w przypadku wykrycia nieprawidłowości przez organ podatkowy wyglądają tak samo jak w przypadku niezgłoszenia darowizny na SD-Z2.
Wycena oraz sprzedaż wirtualnej waluty
W przypadku darowizn wirtualnej waluty, jej wartość rynkowa w dniu otrzymania darowizny jest kluczowa dla obliczenia wysokości należnego podatku. Wartość ta powinna zostać ustalona przez nabywcę na podstawie ceny rynkowej z dnia powstania obowiązku podatkowego. Przykładowa wycena kryptowaluty mogłaby polegać na obliczeniu średniej wartości z sumy najwyższej i najniższej ceny tej kryptowaluty z dnia darowizny.
Podczas późniejszej sprzedaży kryptowalut otrzymanych w drodze darowizny, warto pamiętać, że zgodnie z polskim prawem podatkowym, podatek od uzyskanego dochodu wynosi 19%. Dochodem jest różnica między sumą przychodów a poniesionymi kosztami. Kosztami w tym przypadku są udokumentowane wydatki bezpośrednio związane z nabyciem kryptowalut oraz ich sprzedażą. Jednak w momencie sprzedaży darowanych kryptowalut, z uwagi na brak kosztów zakupu po stronie obdarowanego (koszty te poniosła osoba, która kryptowalutę kupiła), nie będzie możliwości ich uwzględnienia w momencie obliczania dochodu do opodatkowania.
Podsumowanie
Darowizna wirtualnej waluty podlega takim samym przepisom podatkowym jak darowizna tradycyjnych aktywów. Kluczowe jest jednak odpowiednie zgłoszenie oraz właściwa wycena przekazanej waluty, aby uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych. W miarę wzrostu popularności kryptowalut, prawdopodobnie przepisy dotyczące ich opodatkowania będą ulegać dalszym zmianom, dlatego warto być na bieżąco z obowiązującymi regulacjami.
