Ostatnimi laty wzrosło znaczenie odpowiedzialności przedsiębiorstw w kwestiach środowiskowych, społecznych oraz ładu korporacyjnego (ESG). Warto wiedzieć, jakie zmiany niosą wymogi prawne i jak organy spółki powinny przygotować się na nadchodzące wyzwania.
Ład korporacyjny jako fundament dobrych praktyk ESG
Ład korporacyjny to system procedur, mechanizmów kontrolnych oraz standardów nadzoru, który zapewnia efektywne zarządzanie firmą. Głównym celem ładu korporacyjnego jest stworzenie środowiska zaufania, przejrzystości i odpowiedzialności, które są kluczowe dla zapewnienia stabilności firmy oraz stymulowania długoterminowych inwestycji.
Jakość ładu korporacyjnego zależy od takich elementów, jak profesjonalna kadra zarządzająca, odpowiednia struktura zarządu i rady nadzorczej, a także sprawnie działający system i procesy zarządzania. Skuteczny nadzór korporacyjny zmniejsza ryzyko dla przedsiębiorstwa, zapewniając, że podejmowane decyzje są zgodne z interesami zarówno samej firmy, ale też jej akcjonariuszy. Nieprzestrzeganie zasad ładu korporacyjnego może negatywnie wpłynąć na profil ryzyka korporacji oraz jej wyniki.
Co więcej, ład korporacyjny obejmuje zarówno aspekty strukturalne (skład, niezależność i wynagrodzenie organów nadzoru, podejście do zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej, prawa akcjonariuszy i komunikacja z nimi), jak i etyczne, które odnoszą się do wartości, standardów i zasad przyjmowanych przez spółkę w celu zarządzania swoją działalnością w sposób odpowiedzialny, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami oraz powszechnie przyjętymi normami (m. in. zajmowanie się problemami korupcji, przeciwdziałanie lobbingowi czy monitorowanie nieprawidłowości). Te wszystkie elementy mają znaczenie nie tylko w kontekście zgodności z przepisami, ale również w dążeniu do zwiększenia stabilności i transparentności firmy.
Obowiązki członków zarządu w kontekście zrównoważonego rozwoju
Obecnie w polskim i unijnym ustawodawstwie nie funkcjonują przepisy, które bezpośrednio zobowiązywałyby członków zarządu do wzięcia pod uwagę konsekwencji podejmowanych decyzji dla kwestii zrównoważonego rozwoju. Jednakże odpowiedzialność ta wynika pośrednio z innych przepisów prawnych.
Co więcej, aktualnie brak przepisów zobowiązujących członków Zarządu bezpośrednio do posiadania kompetencji z zakresu ESG, przy czym zgodnie z ESRS 2 GOV-1 istnieje obowiązek ujawnienia kompetencji członków Zarządu z zakresu zrównoważonego rozwoju. Wywodzi się on z konieczności należytej staranności.
Zarządy powinny być świadome ryzyk i szans związanych z kwestiami ESG. Współczesne regulacje, takie jak ESRS 2 (Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju), wymagają od firm nie tylko ujawnienia, ale także uwzględniania kwestii ESG w strategiach zarządzania i podejmowaniu decyzji.
Niektóre organizacje już teraz wpisują zrównoważony rozwój do swojej misji i modelu biznesowego, traktując go jako integralną część działalności, równą znaczeniem z maksymalizowaniem zysku.
Raportowanie ESG
Zgodnie z dyrektywą CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), raportowanie ESG stało się obowiązkowym elementem działalności firm, a zarządy oraz rady nadzorcze ponoszą odpowiedzialność za przygotowanie tych raportów. Zadaniem zarządów jest zapewnienie, że raporty będą rzetelne, kompletne i zgodne z wymaganiami. Warto pamiętać, że niewłaściwa sprawozdawczość w tym zakresie może prowadzić do sankcji finansowych, co dodatkowo podkreśla wagę odpowiedniego zarządzania tym obszarem.
Z kolei rady nadzorcze muszą pełnić kluczową rolę w nadzorowaniu procesu raportowania, dbając o to, by informacje były zgodne z obowiązującymi wymogami prawnymi i odpowiadały na wszystkie kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem.
Bardziej szczegółowe kwestie są ujęte w standardach ESRS. Kluczowe zapisy to:
- GOV-1 (ESRS 2)
Organy zarządzające i nadzorcze muszą określić role, obowiązki oraz dostęp do wiedzy w sprawach zrównoważonego rozwoju.
- GOV-2 (ESRS 2)
Firmy muszą stworzyć struktury informujące w kwestiach zrównoważonego rozwoju, uwzględniając ryzyka, szanse i wpływy przy nadzorowaniu strategii, decyzji oraz procesów zarządzania ryzykiem.
- GOV-3
Wymaga się wskazania, jak wyniki zrównoważonego rozwoju wpływają na systemy motywacyjne.
- GOV-5
Należy opisać system zarządzania ryzykiem i kontroli wewnętrznej w kontekście sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
Te wymogi zmuszają zarządy i rady nadzorcze do przemyślenia i reorganizacji strategii oraz funkcji zarządczych.
Podsumowując, określenie ról i odpowiedzialności za zagadnienia ESG jest kluczowe dla efektywnego wdrażania polityki zrównoważonego rozwoju, planów działania i celów, a także dla codziennego zarządzania istotnymi kwestiami związanymi z tym obszarem. Zwiększa to odpowiedzialność i może stanowić miarę zaangażowania kierownictwa w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. ESRS 2 obejmuje szereg wymagań dotyczących ujawniania informacji, które mają na celu umożliwienie użytkownikom zrozumienia procesów zarządzania, jakie firma wprowadziła w celu monitorowania, zarządzania i nadzorowania kwestii związanych z ESG.