Od 1 stycznia 2020 r. w związku z dyrektywą Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. (dalej: Dyrektywa) zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w ramach całej Unii Europejskiej będą obowiązywać nowe, ujednolicone przepisy w systemie podatku od towarów i usług dotyczące opodatkowania handlu między państwami członkowskimi. Zmiany będą miały istotny wpływ m. in. na opodatkowanie transakcji łańcuchowych, które aktualnie podlegają odmiennym, krajowym regulacjom, co często prowadzi do niespójności i rozbieżności w zakresie traktowania podobnych transakcji.
W Dyrektywie wyraźnie wskazano,
że transakcje łańcuchowe odnoszą się do kolejnych dostaw towarów, które są
przedmiotem pojedynczego wewnątrzwspólnotowego transportu, przy czym
wewnątrzwspólnotowy przepływ towarów powinien być przypisany tylko do jednej
dostawy
i wyłącznie ta dostawa powinna być objęta zwolnieniem z VAT przewidzianym dla
dostaw wewnątrzwspólnotowych. Pozostałe dostawy w łańcuchu powinny być
opodatkowane i mogłyby wymagać identyfikacji VAT dostawcy w państwie
członkowskim dostawy.
W celu uniknięcia stosowania przez państwa członkowskie różnych podejść, co mogłoby prowadzić do podwójnego opodatkowania lub nieopodatkowania, a także w celu zwiększenia pewności prawa dla podmiotów gospodarczych Rada za konieczne uznała ustanowienie wspólnej zasady, zgodnie z którą, przy spełnieniu określonych warunków, transport towarów powinien być przypisany tylko jednej dostawie w łańcuchu transakcji.
Proponowana zasada została ujęta w nowym art. 36a, wprowadzonym do dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym jeśli te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego klienta w łańcuchu, wysyłkę lub transport przypisuje się wyłącznie do dostawy dokonanej do podmiotu pośredniczącego (tj. dostawcy w łańcuchu innego niż pierwszy dostawca w łańcuchu, który wysyła lub transportuje towar samodzielnie albo za pośrednictwem osoby trzeciej działającej na jego rzecz)
Od powyższej zasady przewidziane
zostało odstępstwo polegające na przypisaniu wysyłki lub transportu wyłącznie
do dostawy towarów dokonanej przez podmiot pośredniczący, jeśli podmiot ten
przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny VAT nadany mu przez państwo
członkowskie,
z którego towary są wysyłane lub transportowane.
Do 31 grudnia 2019 r. państwa członkowskie, w tym Polska, mają czas na przyjęcie i publikację wewnętrznych przepisów ustawowych, wykonawczych oraz administracyjnych niezbędnych do wykonania przepisów Dyrektywy.